๒๐๔. อาคันตุกคือแขกที่สำคัญ

๒๐๔. อาคันตุกคือแขกที่สำคัญ

พาโล วา ยทิ วา วุทฺโธ, ยุวา วา เคหมาคโต;

ตสฺส ปูชา วิธาตพฺพา, สพฺพสฺสาภฺยาคโต ครุฯ

"ผิว่า คนพาลก็ดี คนแก่ก็ตาม,

หรือคนหนุ่มสาว มาแล้วสู่เรือนไซร์

ควรทำการต้อนรับแก่ชนเหล่านั้น,

การมาเยี่ยมของทุกคนเป็นเรื่องสำคัญ.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๒๐๔)

..

ศัพท์น่ารู้:

พาโล (คนพาล, คนโง่, คนชั่ว, คนเลว) พาล+สิ 

วา (หรือ, ก็ดี, ก็ตาม) เป็นนิบาต 

ยทิ (ผิว่า, ถ้าว่า, หากว่า) นิบาตบอกการคาดเดา 

วุทฺโธ (คนแก่, ผู้สูงอายุ, ผู้เฒ่า) วุทฺธ+สิ

ยุวา (คนหนุ่ม, เยาว์วัย) ยุวนฺตุ+สิ  

เคหมาคโต ตัดบทเป็น เคหํ+อาคโต (มาแล้วสู่เรือน, มาเยี่ยมเยือน,) เคหํ (สู่เรือน) เคห+อํ, อาคโต (ผู้มาแล้ว) อา+√คมุ+ต > อาคต+สิ

ตสฺส (แก่..นั้น) ต+ส 

ปูชา (การบูชา, ต้อนรับ) ปูชา+สิ อิต. 

วิธาตพฺพา (ควรจัดแจง, ควรทำ, ต้องทำ, น่าทำ) วิ+√ธา+อ+ตพฺพ > วิธาตพฺพา+สิ 

สพฺพสฺสาภฺยาคโต: ตัดบทเป็น สพฺพสฺส+อภฺยาคโต (แก่..ทั้งปวง+ผู้มาถึง), สพฺพสฺส (แก่/ของ..ทั้งปวง, ทั้งหมด) สพฺพ+ส, อภฺยาคโต (แขก, อาคันตุกะ, ผู้มาเยือน, ผู้มาถึง) อภฺยาคต+สิ, ส่วนมาก เป็น อพฺภาคโต, อพฺภาคมน (การมาถึง, การมาสู่)

ครุ (ครู, ผู้สอน, ผู้ควรเคารพ, -ยกย่อง, สำคัญ) ครุ+สิ 

..