๑๒. ผัคคุณมาส - เดือนมีนาคม

 ๑๒. ผัคคุณมาส - เดือนมีนาคม

๓๔.

มิเน ผคฺคุณมาสมฺหิ, สุรภิคนฺธิกา สุภา;

ปุปฺผนฺติ วนมฺหิ ทุมา, นวปตฺเตหิ โสภเรฯ

๑๑. มาฆมาส - เดือนกุมภาพันธ์

๑๑. มาฆมาส - เดือนกุมภาพันธ์

๓๑.

กุมฺเภสุ มาฆมาเส หิ, ตูลทุมา สุปุปฺผเร;

ปุมฺตาลา มธุรรสํ, มานุชานํ ททนฺติ จฯ

๑๐. ผุสสมาส - เดือนมกราคม

๑๐. ผุสสมาส - เดือนมกราคม

๒๘.

มกาเร ผุสฺสมาเสปิ, ปุปฺผนฺติ ปวายนฺติ จ;

สุนีลวลฺลิปุปฺผานิ, ชนมโนหรานิปิฯ

๙. มาคสิรมาส-เดือนธันวาคม

๙. มาคสิรมาส-เดือนธันวาคม

๒๕.

ธนุราสีมาคสิร-, มาเส เหมนฺตสมฺมเต;

สตฺติธรสุปูชาวฺห-, สภาปิ สมฺปวตฺติตาฯ

๘. กัตติกมาส-เดือนพฤศจิกายน

๘. กัตติกมาส-เดือนพฤศจิกายน

๒๒.

กตฺติกมาสเสฏฺเฐปิ , สมฺปโมทนฺติ มานุชา;

โกสีตกีปุปฺผานิ จ, วิกสนฺติ วายนฺติ จฯ

๗. อัสสยุชมาส - เดือนตุลาคม

๗. อัสสยุชมาส - เดือนตุลาคม

๑๙.

วสฺสิเก อสฺสยุชิมฺหิ, วิกสนฺติ อเนกธา;

ปทุมาทิทกชานิ, ปุปฺผานิ มนุญฺญานิ เวฯ

๖.​ โปฏฐปาทมาส-กันยายน

๖.​ โปฏฐปาทมาส-กันยายน

๑๖.

กญฺญาราสิสมฺมเต หิ , โปฏฺฐปาทสุมาสเก;

นทีสุ ทกปูริตา, กฏปตฺถตสาทิสาฯ

๕. สาวณมาส-สิงหาคม

๕. สาวณมาส-สิงหาคม

๑๓.

สีเห สาวณมาสมฺหิ, สลากทานมุตฺตมํ;

เทนฺติ สาธโว มานุสา, สทฺทหนฺตา วตฺถุตฺตยํฯ

๔. อาสาฬหมาส-เดือนกรกฏาคม

๔. อาสาฬหมาส-เดือนกรกฏาคม

๑๐.

อาสาฬฺโห นาม มาโสปิ, อตีว วิสิฏฺโฐ ภวิ;

ปฏิสนฺธึ คณฺหิ พุทฺโธ, ตสฺมิญฺหิ มุนิ สุธีฯ

๓. เชฏฐมาส-มิถุนายน

๒. วิสาขบูชามาส

๑. เดือนเมษาน่ารื่นรมย์

๑๐. การนอบน้อมและคำรับรอง

ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺพาสมฺพุทฺธสฺสฯ

ขอความนอบน้อมจงมีแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า 

ผู้ไกลจากกิเลส ตรัสรู้ชอบได้ด้วยพระองค์เอง พระองค์นั้น.

 

๑๐. การนอบน้อมและคำรับรอง

ปณาม ปฏิญฺญา

วตฺถุตฺตยํ นมสิตฺวา, อาเจเร กวิปุงฺคเว;

กสฺสํ ทฺวาทสมาสานํ, พนฺธํ ตมฺมาสวสิกํฯ

"ข้าพเจ้าขอนมัสการพระรัตนตรัย และพระอาจารย์

ทั้งหลายผู้เป็นยอดแห่งกวีแล้ว จักรจนาเรื่องราว

ทีเป็นไปแห่งเดือนทั้ง ๑๒ ตามสมควรแก่เดือนนั้นๆ.“

(กวิทปฺปณนีติ, ปณาม ปฏิญฺญาคาถา)

…..

๙. เดือนห้าหน้าร้อน

๙. เดือนห้าหน้าร้อน

‘‘องฺคาริโนทานิ ทุมา ภทนฺเต’’¹

‘‘ยถาปิ รมฺมโก มาโส, คิมฺหานํ โหติ พฺราหฺมณ;

อเต‘ว’ญฺเญหิ มาเสหิ, ทุมปุปฺเผหิ โสภติ’’ฯ²

‘‘วนปฺปคุมฺเพ ยถา ผุสฺสิตคฺเค,

คิมฺหานมาเส ปฐมสฺมึ คิมฺเห’’³

"ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ บัดนี้ หมู่ไม้ทั้งหลาย 

มีดอกและใบมีสีแดงดั่งถ่านเพลิง"¹

"ดูกรท่านพราหมณ์ เดือนห้าในคิมหันตฤดู 

ย่อมสวยงามยิ่งกว่าเดือนอื่นๆ ด้วยต้นไม้และดอกไม้ ฉันใด.“²

"พุ่มไม้ในป่ามียอดอันบานแล้วในเดือนต้นในคิมหันตฤดู ฉันใด"³

(กวิทปฺปณนีติ ๘/๒)

..

๘. ความปรารถนาของผู้แต่งคัมภีร์

๘. ความปรารถนาของผู้แต่งคัมภีร์

อเนน สุวิสิฏฺเฐน, ปุญฺเญนญฺเญน กมฺมุนา;

มนิสิภิคุรูเหว, คเจฺฉยฺยํ อมตํ สิวํฯ

"ด้วยบุญอันสุดประเสริฐนี้ และกรรมอันเลิศอื่นด้วย

ขอให้ข้าพเจ้าบรรลุนิพพานอันเป็นอมตะพร้อมกับ

วิชชา ๓ อภิญญา ๖ วิโมกข์ ๘ เป็นต้นนั้นเทียว.“

(กวิทปฺปณนีติ ๘/๑)

..

๗. ความหวังของผู้แต่งคัมภีร์

๗. ความหวังของผู้แต่งคัมภีร์

ติฏฺฐตํ อยํ เม คนฺโถ, สุสาโร ยาว สาสนํ;

ติฏฺฐเตว สุเตสีนํ, สุสารํ สุปกาสยํฯ

"ขอคัมภีร์อันมีสาระที่ดีของข้าพเจ้านี้

ประกาศสาระประโยชน์ที่ดีงาม

แก่นักศึกษาทั้งหลาย จงดำรงอยู่ได้

ตราบเท่าพระศาสนาดำรงอยู่นั่นเทียว.“

(กวิทปฺปณนีติ  อารมฺภคาถา ๗)

..