สุโพธาลังการฏีกา

สุโพธาลังการฏีกา

สุโพธาลังการ (หลักการประพันธ์ภาษาบาฬี)

สุโพธาลังการ 

คัมภีร์สุโพธาลังการ-ปริจเฉทที่ ๕

๕. ภาวาวโพธ-ปญฺจมปริจฺเฉท

๓๓๘. ปฏิภานวตา โลก, โวหาร’มนุสารินา;

       ตโต’จิตฺย สมุลฺลาส, เวทินา กวินา ปรํฯ

๓๓๙. ฐายิสมฺพนฺธิโน ภาว, วิภาวา สา’นุภาวกา;

       สมฺพชฺฌนฺติ นิพนฺธา เต, รส’สฺสาทาย สาธุนํฯ

ภาวอธิปฺปาย

๓๔๐. จิตฺต วุตฺติ วิเสสา ตุ, ภาวยนฺติ รเส ยโต;

       รตฺยาทโย ตโต ภาว, สทฺเทน ปริกิตฺติตาฯ

ฐายีภาวอธิปฺปาย

๓๔๑. วิโรธินา’ญฺญภาเวน, โย ภาโว น ติโรหิโต;

       สีเลน ติฏฺฐติ’จฺเจโส, ‘ฐายีภาโว’ติ สทฺทิโตฯ

คัมภีร์สุโพธาลังการ-ปริจเฉทที่ ๔

๔. อตฺถาลงฺการาวโพธ-จตุตฺถปริจฺเฉท

๑๖๔. อตฺถาลงฺการสหิตา, สคุณา พนฺธปทฺธติ;

       อจฺจนฺตกนฺตา กนฺตา ‚ ว วุจฺจนฺเต เต ตโต’ธุนาฯ

๑๖๕. สภาว, วงฺกวุตฺตีนํ, เภทา ทฺวิธา อลํกฺริยา;

       ปฐมา ตตฺถ วตฺถูนํ, นานาวตฺถา’วิภาวินีฯ

ยถา

๑๖๖. ลีลา วิกนฺติ สุภโค, ทิสา ถิร วิโลกโน;

       โพธิสตฺตงฺกุโร ภาสํ, วิโรจิ วาจ มาสภึฯ

๑๖๗. วุตฺติ วตฺถุสภาวสฺส, ยา’ญฺญถา สา’ปรา ภเว;

        ตสฺสา’นนฺตวิกปฺปตฺตา, โหติ พีโช’ปทสฺสนํฯ

คัมภีร์สุโพธาลังการ-ปริจเฉทที่ ๓

๓. คุณาวโพธ-ตติยปริจฺเฉท

อนุสนฺธิ

๑๑๖. สมฺภวนฺติ คุณา ยสฺมา, โทสาเน’ว’มติกฺกเม;

       ทสฺเสสฺสํ เต ตโต ทานิ, สทฺเท สมฺภูสยนฺติ เยฯ

สทฺทาลงฺการ อุทฺเทส

๑๑๗. ปสาโท’โช, มธุรตา, สมตา, สุขุมาลตา;

        สิเลโส’ทรตา, กนฺติ, อตฺถพฺยตฺติ, สมาธโยฯ

สทฺทาลงฺการ ปโยชน

๑๑๘. คุเณเห’เตหิ สมฺปนฺโน, พนฺโธ กวิมโนหโร;

       สมฺปาทิยติ กตฺตูนํ, กิตฺติ มจฺจนฺตนิมฺมลํฯ

สทฺทาลงฺการ นิทฺเทส

๑๑๙. อทูราหิตสมฺพนฺธ, สุภคา ยา ปทา’วลิ;

        สุปสิทฺธิธา’ภิเธยฺยา’ยํ, ปสาทํ ชนเย ยถาฯ

๑๒๐. อลงฺกโรนฺตา วทนํ, มุนิโน’ธรรํสิโย;

       โสภนฺเต’รุณรํสี’ว, สมฺปตนฺตา’มฺพุโช’ทเรฯ

คัมภีร์สุโพธาลังการ-ปริจเฉทที่ ๒

๒. โทสปริหาราวโพธ-ทุติยปริจฺเฉท

๖๘. กทาจิ กวิโกสลฺลา, วิโรโธ สกโล ปฺย’ยํ;

     โทสสงฺขฺย มติกฺกมฺม, คุณวีถึ วิคาหเตฯ

๖๙. เตน วุตฺตวิโรธาน, มวิโรโธ ยถา สิยา;

      ตถา โทสปริหารา, วโพโธ ทานิ นียเตฯ

ตตฺถ วิรุทฺธตฺถนฺตรสฺส ปริหาโร ยถา

๗๐. วินฺทนฺตํ ปากสาลีนํ, สาลีนํ ทสฺสนา สุขํ;

      ตํ กถํ นาม เมโฆ’ยํ, วิสโท สุขเย ชนํ?

ยถา วา

๗๑. วินายโกปิ นาโค สิ, โคตโมปิ มหามติ;

      ปณีโตปิ รสา’เปโต, จิตฺตา เม สามิ เต คติฯ

อชฌ’ตฺถสฺส ยถา

๗๒. กถํ ตาทิคุณาภาเว, โลกํ โตเสติ ทุชฺชโน?

      โอภาสิตาเสสทิโส, ขชฺโชโต นาม กึ ภเว?

คัมภีร์สุโพลังการ-ปริจเฉทที่ ๑

นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส

 

สุโพธาลงฺกาโร

๑. โทสาวโพธ-ปฐมปริจฺเฉท

รตนตฺตยปฺปณาม

๑. มุนินฺทวทนมฺโภช-, คพฺภสมฺภวสุนฺทรี;

     สรณํ ปาณินํ วาณี, มยฺหํ ปีณยตํ มนํฯ

นิมิตฺต

๒. รามสมฺมาทฺยลงฺการา, สนฺติ สนฺโต ปุราตนา;

    ตถาปิ ตุ วฬญฺเชนฺติ, สุทฺธมาคธิกา น เตฯ

อภิธานาทิกํ

๓. เตนาปิ นาม โตเสยฺย-, เมเตลงฺการวชฺชเต;

     อนุรูเปนาลงฺกาเร-, เนสเมโส ปริสฺสโมฯ

๔. เยสํ น สญฺจิตา ปญฺญา-, เนกสตฺถนฺตโรจิตา;

    สมฺโมหพฺภาหตาเวเต, นาวพุชฺฌนฺติ กิญฺจิปิฯ

๕. กึ เตหิ ปาทสุสฺสูสา เยสํ นตฺถิ ครูนิห;

   เย ตปฺปาทรโชกิณฺณา, เตว สาธูวิเวกิโนฯ