อภิธานปฺปทีปิกาฎีกา (รวมเล่ม)

อภิธานัปปทีปิกาฏีกา (รวมเล่ม)

อภิธานปฺปทีปิกาฏีกา (๓) สามญฺญกณฺฑ

อภิธานปฺปทีปกาฏีกา

 ๓. สามญฺญกณฺฑ🔺

๑. วิเสสฺยาธีนวคฺควณฺณนา

๖๙๑. อิห วกฺขมาเน สามญฺญกณฺเฑ สางฺโคปางฺเคหิ องฺคอุปางฺคทฺวยสหิเตหิ วิเสสฺยาธีเนหิ วิเสสฺยายตฺเตหิ วิเสสนสทฺเทหิ โสภนาทีหิ สํกิณฺเณหิ อญฺญมญฺญวิชาติยตฺเถหิ ทพฺพกฺริยาคุณาทีหิ อเนกตฺเถหิ สมยวณฺณาทีหิ อพฺยเยหิ จิรสฺสมาทีหิ จ กมา กมโต วคฺคา กถฺยนฺเต, เต จ ปุพฺพวคฺคสนฺนิสฺสยา, ตถา หิ โสภนาทโย เทวมนุสฺสาทีสุ วิเสสนภาเวน สมฺพนฺธา, กฺริยาทโย ตุ ตทาธารตาย, สมยาทโย วาจกตาย, จิรสฺสมาทโย ตํกฺริยาวิเสสนภาเวน, ตโตเยว สาธารณตฺตา สามญฺญกณฺฑมิทํฯ

๖๙๒. อิห สตฺเถ ภิยฺโย รูปนฺตรา ลิงฺควินิจฺฉโย, โส อตฺราปิ วคฺเค ภิยฺโย รูปนฺตราเยวาติ วิปฺปฎิปตฺตินิราสตฺถํ พฺยาปกนฺยายมาห ‘‘คุณิ’’จฺ จาทินาฯ ตสฺสตฺโถ – วิเสสนภูตา สพฺเพ คุณสทฺทา, ทพฺพสทฺทา, กฺริยาสทฺทา จ วิเสสฺยาธีนภาเวน เหตุนาเยว, น ภิยฺโย รูปนฺตราปิ วิเสสนสทฺเทน สมลิงฺคิโน สิยุนฺติ, ยถา – โสภนา อิตฺถี, โสภโน ปุริโส, โสภนํ จิตฺตํฯ

๖๙๓-๖๙๖. สุภนฺตํ โสภเนฯ สุภ โสภเน, ยุฯ รุจ ทิตฺติยํ, อิโรฯ สาธ สํสิทฺธิยํ, อุฯ มนํ โตเสตีติ มนุญฺญํฯ ญา ปริมาณโตสนนิสามเนสุ, อนฺตสฺสุกาโร, มนํ อา ภุโส โตเสตีติ วา มนุญฺญํ, ตทา ‘‘มโน อญฺญ’’นฺติ เฉโท, อาโลโปฯ จร คติภกฺขเนสุ, ณฺวุ, จรติ จิตฺตเมตฺถาติ จารุฯ สุฎฺฐุ ทรียเต สุนฺทรํ, ทร ทารเณ ฯ วคฺค คมเน, อุ, วคฺคุฯ มโน รมติ อสฺมึฯ กมุ อิจฺฉายํ, โตฯ หรติ จิตฺตํ หารี, ณีฯ มน ญาเณ, ชุ, มโน ชวติ ยสฺมึ วา มญฺชุ, นโลโปฯ ปิยสีลยุตฺตตาย เปสลํ, ปิยสฺส เป, อีสฺสตฺตํฯ ภทิ กลฺยาเณ, โทฯ วา คติยํ, โมฯ กล สงฺขฺยาเน, ยาโณฯ มนํ อปฺเปติ วเฑฺฒตีติ มนาปํ, มโน อปฺโปติ ยสฺมินฺติ วา มนาปํ, อาป ปาปุณเน, อปาทิปุพฺโพ จฯ ลภิตพฺพนฺติ ลทฺธํ, โต, สกตฺเถ โกฯ สุภตีติ สุภํ, สุนฺทเรน สภาเวน ภวตีติ วา สุภํฯ

อภิธานปฺปทีปิกาฏีกา (๒) ภูกณฺฑ

อภิธานปฺปทีปกาฏีกา

  ๒. ภูกณฺฑ🔺

๑. ภูมิวคฺควณฺณนา

๑๘๐. อิธ ภูกณฺเฑ สางฺโคปางฺเคหิ ภูมฺยาทีหิ ทสหิ, ปาตาเลน จาติ เอกาทสหิ โกฎฺฐาเสหิ กมโต วคฺคา ภูมิวคฺคาทินามกา วคฺคา วุจฺจนฺเตฯ สปฺปธาโนปการกานิ องฺคานิ ขาราทีนิ, องฺคานํ อุปการกานิ จ อุปงฺคานิ อทฺธาทีนิฯ

๑๘๑. สาทฺธปชฺเชน ภูมิยา นามานิฯ วสูนิ รตนานิ ธารยตีติ วสุนฺธราฯ ขมุ สหเน, ขสฺส โฉ, ฉมา, อถ วา ฉิ เฉทเน, สตฺตานมโธปตนํ ฉินฺทตีติ ฉมา, โม, อิตฺถิยมา จฯ ภวนฺตฺยสฺสํ ภูตานีติ ภูมิฯ ภู สตฺตายํ, มิฯ ปุถอิติ ปาฎิปทิเก ฐิเต นทาทิ, อี, ปุถสฺส ปุถุอาเทเส, วุทฺธิมฺหิ จ กเต ปุถวีฯ อุสฺสุวาเทเส ปุถุวีฯ ปถาเทเส ตุ ปถวี, อิมสฺมึ ปกฺเข อวาคโม, อถ วา ถว คติยํ, ปถวติ เอตฺถาติ ปถวี, นทาทิ, สพฺพตฺถ ปตฺถรตีติ วา ปถวี, ถร สนฺถรเณ ปปุพฺโพ, รสฺส โว, นทาทิ, ปุถวี, อสฺสุฯ

‘‘มธุโน เกฎภสฺสาปิ, เมทมํสปริปฺลุตา;

เตนายํ เมทินี เทวี, วุจฺจเต พฺรหฺมวาทิภี’’ติ [จินฺตามณิฎีกา ๑๑.๓]ฯ –

วจนโต เมทโยคา เมทินี, อี, อินี จฯ มิท สฺเนหเน วา, ยุ, นทาทิ, อิสฺเสตฺตญฺจฯ มห ปูชายํ, นทาทิฯ วิตฺถิณฺณตฺตา อุพฺพี, นทาทิ, อวติ ภูตานีติ วา อุพฺพี, อสฺสุฯ วสูนิ สนฺตฺยสฺสํ วสุมตีฯ คจฺฉนฺติ ยสฺสํ โลกา, สา โค, ปุมิตฺถิยํฯ กา สทฺเท, กายติ เอตฺถ, กายติ มารวิชยกาเลติ วา กุ, อุฯ วสูนิ ธารยตีติ วสุธาฯ สพฺพํ โลกํ ธรยตีติ ธรณี, ยุ, นทาทิฯ ธรตีติ ธรา, อิตฺถิยํ อาฯ คมุ คมเน, คจฺฉนฺตฺยสฺสํ ชคตี, อนฺตปจฺจโย, คสฺส ทฺวิตฺตํ, ชตฺตญฺจ, นโลโป, นทาทิฯ ภู สตฺตายํ, ริ, นทาทิ, กฺวิมฺหิ ภูฯ ภูเต สตฺเต ธรตีติ ภูตโรฯ อว รกฺขเณ, ยุ, นทาทิ, อวนีฯ

อภิธานปฺปทีปิกาฎีกา (๑) สคฺคกณฺฑ

อภิธานปฺปทีปิกาฎีกา

คนฺถารมฺภ

ปณามาทิวณฺณนา

๑. สคฺคกณฺฑวณฺณนา

๒. ภูกณฺฑ

๑. ภูมิวคฺควณฺณนา

๒. ปุรวคฺควณฺณนา

๓. นรวคฺควณฺณนา

๔. จตุพฺพณฺณวคฺควณฺณนา

๕. อรญฺญวคฺควณฺณนา

๖. อรญฺญาทิวคฺควณฺณนา

๗. ปาตาลวคฺควณฺณนา

๓. สามญฺญกณฺฑ

๑. วิเสสฺยาธีนวคฺควณฺณนา

๒. สํกิณฺณวคฺควณฺณนา

๓. อเนกตฺถวคฺควณฺณนา

๔. อพฺยยวคฺควณฺณนา

นิคมนวณฺณนา

นิคมนกถา