ปัญหาและเฉลย(บาลีไวยากรณ์) ประโยค ๑-๒ ปี 2555

ประโยค ๑-๒

ปัญหา บาลีไวยากรณ์

สอบ วันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๕

____________________

๑. จงเติมคำที่ถูกต้องลงในช่องว่าง ต่อไปนี้

พยัญชนะที่ ๓ ที่ ๔ ที่ ๕ ในวรรคทั้ง ๕ คือ.........................................................
....................,  และ ย........................, ๒๑ ตัวนี้ เป็นโฆสะ ฯ

๒. ในพยัญชนะสนธิ สัญโญโค มีเท่าไร ฯ อะไรบ้าง ฯ อิธปฺปโมทติ จัดเป็น อย่างไหน ฯ

๓. วิเสสนสัพพนาม แบ่งเป็นเท่าไร ฯ อะไรบ้าง ฯ ที่แบ่งแล้วนั้น ชนิดไหน มีศัพท์อะไรบ้าง ฯ

๔. ในอาขยาตนั้น ท่านแบ่งกาลที่เป็นประธาน และแบ่งกาลให้ละเอียดไว้ อย่างไรบ้าง ฯ

๕. ศัพท์เช่นไร ชื่อว่า กรณสาธนะ ฯ และกรณสาธนะนี้ ท่านบัญญัติให้แปลว่าอย่างไร ฯ

๖. อะไร ชื่อว่า ทวันทวสมาส ฯ มีเท่าไร ฯ อะไรบ้าง ฯ ปตฺตจีวรํ, สมณพฺราหฺมณา จัดเป็นอย่างไหน ฯ

๗. ในชาตาทิตัทธิต มีปัจจัยเท่าไร ฯ อะไรบ้าง ฯ กาสาวํ, ปจฺฉิโม, เมธาวี ลงปัจจัยอะไร ฯ ในตัทธิตไหน ฯ

ให้เวลา ๓ ชั่วโมง.

***************

เฉลย ประโยค ๑-๒

ปัญหา บาลีไวยากรณ์ 

_____________

 

๑. ได้เติมคำที่ถูกต้องลงในช่องว่างต่อไปนี้ พยัญชนะที่ ๓ ที่ ๔ ที่ ๕ ในวรรคทั้ง ๕ คือ ค ฆ ง, ช ฌ ญ, ฑ ฒ ณ, ท ธ น, พ ภ ม, และ ย ร ล ว ห ฬ, ๒๑ ตัวนี้ เป็นโฆสะ ฯ

๒. ในพยัญชนะสนธิ สัญโญโค มี ๒ คือซ้อนพยัญชนะที่มีรูปเหมือนกันอย่าง ๑ ซ้อนพยัญชนะที่มีรูปไม่เหมือนกันอย่าง ๑ ฯ อิธปฺปโมทติ จัดเป็นอย่างซ้อนพยัญชนะที่มีรูปเหมือนกัน ฯ

๓. วิเสสนสัพพนามแบ่งเป็น ๒ คือ อนิยม นิยม ฯ อนิยมมีศัพท์คือ ย, อญฺญ, อญฺญตร, อญฺญตม, ปร, อปร, กตร, กตม, เอก, เอกจฺจ, สพฺพ, กึ, นิยมมีศัพท์คือ ต, เอต, อิม, อมุ ฯ

๔. ในอาขยาตนั้นท่านแบ่งกาลที่เป็นประธานได้ ๓ คือ กาลที่เกิดขึ้นจำเพาะหน้า เรียกว่าปัจจุบันกาล ๑ กาลล่วงแล้ว เรียกว่าอดีตกาล ๑ กาลยังไม่มาถึง เรียกว่าอนาคตกาล ๑ และแบ่งกาลให้ละเอียดไว้อย่างนี้คือ ปัจจุบันกาลจัดเป็น ๓ คือ ปัจจุบันแท้ ๑ ปัจจุบันใกล้อดีต ๑ ปัจจุบันใกล้อนาคต ๑ อดีตกาลจัดเป็น ๓ เหมือนกันคือ ล่วงแล้วไม่มีกำหนด ๑ ล่วงแล้ววานนี้ ๑ ล่วงแล้ววันนี้ ๑ อนาคตกาลจัดเป็น ๒ คือ อนาคตของปัจจุบัน ๑ อนาคตของอดีต ๑ ฯ

๕. ผู้ทำ ๆ ด้วยสิ่งใด ศัพท์ที่เป็นชื่อของสิ่งนั้นเป็นต้นว่า พนฺธนํ วัตถุเป็นเครื่องผูก ปหรณํ วัตถุเป็นเครื่องประหาร วิชฺฌนํ วัตถุเป็นเครื่องไช ชื่อว่ากรณสาธนะ ฯ และกรณสาธนะนี้ท่านบัญญัติให้แปลว่าที่เป็นกัตตุรูปแปลว่าเป็นเครื่องก็ได้ แปลว่า เป็นเหตุก็ได้ ที่เป็นกัมมรูป แปลว่า เป็นเครื่องอันเขาก็ได้ เป็นเหตุอันเขาก็ได้ ฯ

๖. นามนาม ตั้งแต่ ๒ ศัพท์ขึ้นไป ท่านย่อเข้าเป็นบทเดียวกัน ชื่อว่า ทวันทวสมาส ฯ มี ๒ คือ สมาหาโร อสมาหาโร ฯ ปตฺตจีวรํ จัดเป็น สมาหาโร สมณพฺราหฺมณา จัดเป็น อสมาหาโร ฯ

๗. ในชาตาทิตัทธิตมีปัจจัย ๓ ตัว คือ อิม, อิย, กิย ฯ กาสาวํ ลง ณ ปัจจัย ในราคาทิตัทธิต ปจฺฉิโม ลง อิม ปัจจัย ในชาตาทิตัทธิต เมธาวี ลง วี ปัจจัย ในตทัสสัตถิตัทธิต ฯ

_______________________

พระศรีสุธรรมโมลี สมจิตฺโต วัดโมลีโลกยาราม เฉลย

สนามหลวงแผนกบาลี ตรวจแก้.