๓. เชฏฐมาส-มิถุนายน

 ๓. เชฏฐมาส-มิถุนายน

๗.

เชฏฺฐสมฺมตมาโสปิ, โสคตชนพฺภนฺตเร;

วิขฺยาโต ลกฺขญฺโญ เจว, เชฏฺเฐน สํยุโต หิ เวฯ

๘.

ตสฺมึ หิ เชฏฺฐมาสมฺหิ, สุมนา วนมลฺลิกา;

ปุปฺผนฺติ จ ปวายนฺติ, สพฺพชนมโนหราฯ

๙.

ปริกฺขณาสุสภาปิ, อภวิ มฺรนมามณฺฑเล;

เขตเล เชฏฺฐโชติปิ, ปชฺชลิ ตสฺมิญฺหิ เวฯ

ก) 

แม้เดือนชื่อว่าเชฏฐมาส(มิถุนายน)

เป็นเดือนที่ปรากฏชัดและหมายรู้กันดี

ภายในหมู่ชนผู้มีความรู้นั่นเทียว

เพราะเป็นเดือนประกอบด้วยดาวช้างใหญ่.

ข) 

จริงอยู่ในเดือนกรกฏาคมนั้น ดอกมะลิ

ดอกมะลิซ้อนในป่า ย่อมออกดอกบาน 

โชยกลิ่นหอมชื่นใจของเหล่าชนทั้งผอง

ค)

แม้การประชุมทดสอบความรู้ปริยัติธรรม

ได้มีแล้วในมณฑลแห่งประเทศมฺรนมา(พม่า),

แม้ดาวเชฏฐา(ดาวช้างใหญ่) ส่องแสงแล้ว

บนท้องฟ้าในเดือนเชฏฐมาสนั้นแล.“

(กวิทปฺปณนีติ ปณามปฏิญญา ๗-๘)

…..

ศัพท์น่ารู้ : 

เชฏฺฐสมฺมตมาโสปิ (แม้เดือนที่รู้พร้อมกันว่าเชฏฐ, -เชฏฐมาส, มิถุนายน) ~ เชฏฺฐสมฺมตมาโส+อปิ,  เชฏฺฐ+สมฺมต+มาส > เชฏฺฐสมฺมตมาส+สิ

โสคตชนพฺภนฺตเร; (ในภายในแห่งเหล่าชนผู้ไปแล้วด้วยดี) ? , โสคต(สุคต)+ชน+อพฺภนฺตร > โสคตชนพฺภนฺตร+สฺมึ 

วิขฺยาโต (ปรากฏชัดแล้ว) วิขฺยาต+สิ 

ลกฺขญฺโญ (มีเครื่องหมาย, เป็นที่กำหนด) ลกฺขญฺญ+สิ

เจว (นั่นเทียว) สมูหนิบาต, 

เชฏฺเฐน (ดาวเชฏฐา, ดาวช้างใหญ่) เชฏฺฐ+นา 

สํยุโต (ประกอบแล้ว, สังยุตแล้ว) สํยุต+สิ 

หิ เว (จริงแท้แล, อย่างนั้นแล) สมูหนิบาต

๘. 

ตสฺมึ (นั้น) ต+สฺมึ 

หิ (จริงอยู่, ก็) นิบาต 

เชฏฺฐมาสมฺหิ (ในเดือนเจ็ด, มิถุนายน) เชฏฺฐมาส+สฺมึ

สุมนา (ดอกมะลิ, มีใจดี) สุมนา+โย อิต.

วนมลฺลิกา (มะลิซ้อนในป่า) วน+มลฺลิกา > วนมลฺลิกา+โย อิต.

ปุปฺผนฺติ (ย่อมบาน, ออกดอก) √ปุปฺผ+อ+อนฺติ

จ (ด้วย, และ) นิบาต

ปวายนฺติ (ย่อมฟุ้งไป, ตลบอบอวล, โชยกลิ่น) ป+√วา+ย+อนฺติ ทิวาทิ. กัตตุ.

สพฺพชนมโนหรา (เป็นที่จับใจ, -รักใคร่ของชนทั้งปวง) สพฺพ+ชน+มโนหรา > สพฺพชนมโนหรา+โย 

๙.

ปริกฺขณาสุสภาปิ (แม้การประชุมกันเพื่อทดสอบความรู้, สอบพระปริยัติธรรม ?)  ปริกฺขณาสุ+สภา+อปิ > ปริกฺขณสุสภาปิ 

อภวิ (ได้มีแล้ว) อ+√ภู+อี ภูวาทิ. กัตตุ. 

มฺรนมามณฺฑเล (ณ มณฑลแห่งมฺรนมา, -ประเทศพม่า?) มฺรนมา+มณฺฑล > มฺรนมามณฺฑล+สฺมึ

เขตเล (ที่พื้นนภา, บนท้องฟ้า) เขตล+สฺมึ 

เชฏฺฐโชติปิ (แม้ดาวเชฏฐา) เชฏฺฐโชติ+อปิ, เชฏฺฐ+โชติ > เชฏฺฐโชติ+สิ, อปิ เป็นอุปสัค

ปชฺชลิ (รุ่งเรืองแล้ว) ป+√ชล+อี ภูวาทิ. กัตตุ. 

ตสฺมิญฺหิ เว (ในเดือนนั้นแท้จริงแล) ตสฺมึ+หิ เว

..

กวิทัปปณนีติ ปณามปฏิญญา คาถา ๗-๙, เชฏฐมาส-มิถุนายน

ต้องยอมรับว่า คาถาวันนี้ ค่อนข้างแปลยากหน่อยครับ มีหลายศัพท์ที่ไม่ชัดเจน 

ต้องขออภัยท่านผู้รู้และนักศึกษาด้วยนะครับ  ขอให้ท่านนำไปปรับปรุงเปลื่นแปลงตามที่เห็นว่าถูกต้องและสมควรต่อไปเถิด.