Montag, 26. November 2018

ปัญหาและเฉลย(วิชาธรรม) นักธรรมชั้นโท ปี 2544

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นโท
สอบในสนามหลวง
วันเสาร์ ที่ ๓ พฤศจิกายน พ.. ๒๕๔๔

__________________
.
.
กาม และกามคุณ มีอธิบายอย่างไร ?
.
รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ทั้ง ๕ นี้ เพราะเหตุไรจึงเรียกว่า กามคุณ ?
ตอบ:
.
กาม ได้แก่ ความใคร่ ความน่าปรารถนา ความพอใจ แบ่งเป็น
กิเลสกาม และวัตถุกาม
ส่วนกามคุณ ได้แก่อารมณ์ที่น่าปรารถนา น่าใคร่ น่าพอใจ มี รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ซึ่งเป็นวัตถุกามนั่นเอง
.
เพราะเป็นกลุ่มแห่งกาม และเป็นสิ่งที่ให้เกิดความสุข ความพอใจได้



.
.
คำว่า อธิปเตยยะ แปลว่าอะไร ? มีอะไรบ้าง ?
.
บุคคลผู้ถือความถูกต้องเป็นใหญ่ ทำด้วยอำนาจเมตตา กรุณา เป็นต้น
จัดเข้าในอธิปเตยยะข้อไหนได้หรือไม่ ?
ตอบ:
.
แปลว่า ความเป็นใหญ่ มี ๓ คือ
) อัตตาธิปเตยยะ ความมีตนเป็นใหญ่
) โลกาธิปเตยยะ ความมีโลกเป็นใหญ่
) ธัมมาธิปเตยยะ ความมีธรรมเป็นใหญ่
.
จัดเข้าในธัมมาธิปเตยยะได้


.
.
ปาฏิหาริย์คืออะไร ? พระพุทธเจ้าทรงยกย่องปาฏิหาริย์อะไรว่าเป็นอัศจรรย์ยิ่งกว่าปาฏิหาริย์อื่น ?
.
พุทธจริยา และพุทธิจริต ต่างกันอย่างไร ?
ตอบ:
.
คือ การกระทำที่ให้บังเกิดผลเป็นอัศจรรย์ ทรงยกย่องอนุสาสนีปาฏิหาริย์ว่าเป็นอัศจรรย์ยิ่งกว่าปาฏิหาริย์อื่น
.
พุทธจริยา คือพระจริยาของพระพุทธเจ้า
พุทธิจริต คือผู้มีความรู้เป็นปกติ


.
.
กาม ภพ ทิฏฐิ อวิชชา เพราะเหตุไรจึงเรียกว่า โอฆะ โยคะ อาสวะ ?
.
กิจในอริยสัจแต่ละอย่างนั้นมีอะไรบ้าง ?
ตอบ:
.
เรียกว่า โอฆะ เพราะเป็นดุจกระแสน้ำอันท่วมใจสัตว์
เรียกว่า โยคะ เพราะประกอบสัตว์ไว้ในภพ
เรียกว่า อาสวะ เพราะเป็นสภาพหมักหมมอยู่ในสันดาน
.
มี ๔ คือ
) ปริญญา กำหนดรู้ทุกขสัจ
) ปหานะ ละสมุทัยสัจ
) สัจฉิกรณะ ทำให้แจ้งนิโรธสัจ
) ภาวนา ทำมัคคสัจให้เกิด


.
.
กรรมฝ่ายอกุศลจัดเป็นมารอะไรในมาร ๕ ? เพราะเหตุไรจึงได้ชื่อว่ามาร ?
.
สุทธาวาสมีกี่ชั้น ? อะไรบ้าง ? เป็นที่เกิดของใคร ?
ตอบ:
.
จัดเป็นอภิสังขารมาร, ที่ได้ชื่อว่ามารเพราะทำให้เป็นผู้ทุรพล
.
มี ๕ ชั้นคือ
) อวิหา
) อตัปปา
) สุทัสสา
) สุทัสสี
) อกนิฏฐา
เป็นที่เกิดของพระอนาคามี


.
.
อัญญสัตถุทเทสคืออะไร ? หมายถึงผู้ประพฤติเช่นไร ?
.
อัญญสัตถุทเทสต่างจากสังฆเภทอย่างไร ?
ตอบ:
.
คือถือศาสดาอื่น หมายถึงภิกษุผู้ไปเข้ารีตเดียรถีย์ คือหันเหไปนับถือศาสนาอื่นทั้งที่ยังถือเพศบรรพชิตอยู่ ต้องห้ามมิให้อุปสมบทอีก
.
ต่างกัน คืออัญญสัตถุทเทสนั้น ละทิ้งศาสนาเดิมของตน เปลี่ยนไปนับถือศาสนาอื่น แต่ไม่ทำลายพวกเดิมของตน
ส่วนสังฆเภทนั้น ยังอยู่ในศาสนาเดิมของตน แต่ทำลายพวกตนเองให้แตกแยกเป็นพรรคเป็นพวก


.
.
อะไรเรียกว่า อนุสัย ? เพราะเหตุไรจึงได้ชื่อเช่นนั้น ?
.
การจ้องตาต่อตากับหญิงสาวแล้วชื่นใจ จัดเป็นเมถุนสังโยคได้หรือไม่ ? เพราะเหตุไร ?
ตอบ:
.
กิเลสที่นอนเนื่องอยู่ในสันดาน เรียกว่าอนุสัย เพราะกิเลสทั้ง ๗ อย่างล้วนเป็นกิเลสอย่างละเอียดที่นอนเนื่องอยู่ในสันดาน บางทีไม่แสดงอาการที่แท้จริงออกมาให้ปรากฏ ต่อเมื่อมีอารมณ์ภายนอกอย่างใดอย่างหนึ่งมายั่วยวน ก็แสดงออกมาให้ปรากฏและทำจิตให้ขุ่นมัว เมื่อไม่มีอารมณ์มายั่วยวน ก็นอนสงบนิ่งอยู่ประหนึ่งว่าเป็นผู้ไม่มีกิเลส เป็นอยู่เช่นนี้ จึงได้ชื่อว่าอนุสัย
.
ได้ เพราะอาการเช่นนั้นอิงอาศัยกาม


.
.
พระพุทธคุณ บทว่า อรหํ แปลว่าอย่างไรได้บ้าง ?
.
พระสงฆ์ดีอย่างไร จึงจัดว่าเป็นนาบุญของโลก ?
ตอบ:
.
แปลว่า เป็นผู้เว้นไกลจากกิเลสและบาปธรรม
เป็นผู้หักกำแห่งสังสารจักร
เป็นผู้ควรแนะนำสั่งสอนเขา
เป็นผู้ควรรับความเคารพนับถือของเขา
เป็นผู้ไม่มีข้อลับ ไม่ได้ทำความเสียหายอันจะพึงซ่อนเพื่อ
มิให้คนอื่นรู้
.
พระสงฆ์เป็นผู้บริสุทธิ์ ทักขิณาที่บริจาคแก่ท่าน ย่อมมีผลานิสงส์
ดุจนาที่มีดินดีและไถดี พืชที่หว่านที่ปลูกลงย่อมเผล็ดผลไพบูลย์ จึง
ชื่อว่านาบุญของโลก


.
.
กรรมหมายถึงการกระทำเช่นไร ?
.
ทิฏฐธรรมเวทนียกรรม และอุปปัชชเวทนียกรรม คือกรรมเช่นไร ?
.
.
หมายถึงการกระทำทางกาย วาจา ใจ ที่มีเจตนาจงใจทำ เป็นได้
ทั้งฝ่ายดี ฝ่ายชั่วหรือเป็นกลาง ๆ
.
ทิฏฐธรรมเวทนียกรรม คือกรรมให้ผลในภพปัจจุบัน
อุปปัชชเวทนียกรรม คือกรรมให้ผลในภพที่จะเกิดถัดไป

๑๐.
๑๐.
สัทธรรมในจรณะ ๑๕ คืออะไรบ้าง ?
๑๐.
พาหุสัจจะ ความเป็นผู้ได้ฟังมาก หมายถึงฟังอะไร ? ประกอบด้วยองค์เท่าไร ? อะไรบ้าง ?
ตอบ:
๑๐.
คือ สัทธา ความเชื่อ
หิริ ความละอายแก่ใจ
โอตตัปปะ ความเกรงกลัวผิด
พาหุสัจจะ ความเป็นผู้ได้ฟังมาก
วิริยะ ความเพียร
สติ ความระลึกได้
ปัญญา ความรอบรู้


๑๐.
หมายถึงฟังธรรม ซึ่งไพเราะในเบื้องต้น ไพเราะในท่ามกลาง ไพเราะในที่สุด ประกอบด้วยอรรถ ด้วยพยัญชนะ ประกาศพรหมจรรย์บริสุทธิ์บริบูรณ์สิ้นเชิง ประกอบด้วยองค์ ๕ คือ
) พหุสฺสุตา ได้ยินได้ฟังมาก
) ธตา ทรงจำได้
) วจสา ปริจิตา ท่องไว้ด้วยวาจา
) มนสานุเปกฺขิตา เอาใจจดจ่อ
) ทิฏฺฐิยา สุปฏิวิทฺธา ขบด้วยทิฏฐิ

ผู้ออกข้อสอบ
:
.
พระราชปัญญาเมธี
วัดไตรมิตรวิทยาราม


.
พระศรีมงคลเมธี
วัดอาษาสงคราม
.สมุทรปราการ
ตรวจ/ปรับปรุง
:
โดยสนามหลวงแผนกธรรม





Keine Kommentare: