ปัญหาและเฉลย(วิชาวินัยบัญญัติ) นักธรรมชั้นตรี ปี 2544

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง
วันจันทร์ ที่ ๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๔

 ________________

๑.

๑.๑

พุทธบัญญัติ มูลบัญญัติ อนุบัญญัติ คืออะไร ?

๑.๒

อกรณียกิจคืออะไร ? มีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

ตอบ:

๑.๑

พุทธบัญญัติ คือข้อที่พระพุทธเจ้าทรงตั้งไว้เป็นบทบังคับให้ภิกษุประพฤติ

มูลบัญญัติ คือข้อที่ทรงบัญญัติไว้เดิม

อนุบัญญัติ คือข้อที่ทรงบัญญัติเพิ่มเติมภายหลัง

๑.๒

อกรณียกิจ คือกิจที่บรรพชิตไม่ควรทำ มี ๔ อย่างคือ
เสพเมถุน ๑

ลักของเขา ๑

ฆ่าสัตว์ ๑

พูดอวดคุณพิเศษที่ไม่มีในตน ๑

๒.

๒.๑

คำว่า ต้องอาบัติ หมายความว่าอย่างไร ?

๒.๒

อาบัติมีโทษกี่สถาน ? อะไรบ้าง ?

ตอบ:

๒.๑

หมายความว่า ต้องโทษคือมีความผิดฐานละเมิดข้อที่พระพุทธเจ้าทรงห้าม

๒.๒

มี ๓ สถานคือ

อย่างหนัก

อย่างกลาง

อย่างเบา

๓.

๓.๑

ท่านเปรียบพระวินัยเหมือนด้ายร้อยดอกไม้ หมายความว่าอย่างไร ?

๓.๒

ภิกษุรักษาพระวินัยดีแล้ว ย่อมได้อานิสงส์อย่างไร ?

ตอบ:

๓.๑

หมายความว่า ด้ายร้อยดอกไม้ควบคุมดอกไม้ไว้ไม่ให้กระจัดกระจายฉันใด พระวินัยย่อมรักษาสงฆ์ให้ตั้งอยู่เป็นอันดีฉันนั้น

๓.๒

ย่อมได้อานิสงส์ คือไม่ต้องเดือดร้อนใจ ได้รับความแช่มชื่นว่า ได้ประพฤติดีงาม จะเข้าหมู่ภิกษุผู้มีศีลก็องอาจไม่สะทกสะท้าน

๔.

๔.๑

อาบัติที่เป็นโลกวัชชะหมายความว่าอย่างไร ? จงยกตัวอย่างประกอบ

๔.๒

อาบัติที่เป็นปัณณัตติวัชชะหมายความว่าอย่างไร ? จงยกตัวอย่างประกอบ

ตอบ:

๔.๑

หมายความว่า อาบัติที่มีโทษซึ่งภิกษุทำเป็นความผิดความเสีย

คนสามัญทำ ก็เป็นความผิดความเสียเหมือนกัน เช่น ทำโจรกรรม เป็นต้น

๔.๒

หมายความว่า อาบัติที่มีโทษเฉพาะภิกษุทำ แต่คนสามัญทำไม่เป็นความผิดความเสีย เช่น ขุดดิน เป็นต้น

๕.

๕.๑

ภิกษุฆ่าสัตว์ให้ตายเป็นอาบัติอะไร ?

๕.๒

ภิกษุพยายามจะฆ่าตนเองเป็นอาบัติอะไร ?

ตอบ:

๕.๑

ถ้าเป็นสัตว์มนุษย์ เป็นอาบัติปาราชิก

สัตว์ที่เรียกว่าอมนุษย์ เช่นยักษ์ เปรต และดิรัจฉานมีฤทธิ์จำแลงกายเป็นมนุษย์ได้ เป็นอาบัติถุลลัจจัย ดิรัจฉานทั่วไป เป็นอาบัติปาจิตตีย์

๕.๒

เป็นอาบัติทุกกฏ

๖.

๖.๑

พูดอย่างไรเรียกว่า อวดอุตตริมนุสสธรรม ?

๖.๒

ภิกษุพูดอวดอุตตริมนุสสธรรมซึ่งไม่มีจริงในตน เมื่อคนอื่นฟังแล้วเข้าใจแต่ไม่เชื่อ ภิกษุนี้จะต้องอาบัติอะไร ?

ตอบ:.

๖.๑

พูดอวดคุณพิเศษอันยิ่งของมนุษย์ เช่น ฌาน วิโมกข์ สมาธิ สมาบัติ มรรค ผล นิพพาน เรียกว่า อวดอุตตริมนุสสธรรม

๖.๒

ต้องอาบัติปาราชิก

๗.

๗.๑

จงอธิบายความหมายของคำต่อไปนี้ อเตกิจฉา อจิตตกะ

๗.๒

คำว่า มาตุคาม (หญิง) ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ ๒, ๓, ๔, ต่างกันอย่างไร ?

ตอบ:

๗.๑

อเตกิจฉา อาบัติที่แก้ไขไม่ได้

อจิตตกะ อาบัติที่ไม่จงใจ

๗.๒

มาตุคาม ในสิกขาบทที่ ๒ หมายถึง หญิงมนุษย์โดยที่สุดเกิดในวันนั้น

มาตุคาม ในสิกขาบทที่ ๓, ๔ หมายถึง หญิงผู้รู้เดียงสา

๘.

๘.๑

คำว่า นิสสัคคิยปาจิตตีย์ หมายความว่าอย่างไร ?

๘.๒

ปาจิตตีย์แบ่งเป็น นิสสัคคิยปาจิตตีย์ และสุทธิกปาจิตตีย์ เพราะเหตุไร ?

ตอบ:

๘.๑

หมายความว่า อาบัติปาจิตตีย์ที่จำต้องสละสิ่งของ

๘.๒

เพราะว่านิสสัคคิยปาจิตตีย์นั้น จำต้องเสียสละวัตถุอันเป็นเหตุให้ต้องอาบัตินั้นเสียก่อน จึงแสดงอาบัติได้ ส่วนสุทธิกปาจิตตีย์นั้น ภิกษุพึงแสดงอาบัติได้เลย ไม่มีวัตถุใด ๆ ที่จำต้องสละ

๙.

๙.๑

ภิกษุนำ เตียง ตั่ง ฟูก เก้าอี้ ของสงฆ์ ไปใช้ในที่แจ้งแล้ว ครั้นหลีกไปจากที่นั้น ไม่เก็บหรือไม่มอบหมายให้ผู้อื่นเก็บให้เรียบร้อย ต้องอาบัติอะไรหรือไม่ ?

๙.๒

ภิกษุเข้าบ้านในเวลาวิกาล โดยไม่บอกลาภิกษุอื่นในวัด ต้องอาบัติอะไรหรือไม่ ?

ตอบ:

๙.๑

ต้องอาบัติปาจิตตีย์

๙.๒

ต้องอาบัติปาจิตตีย์ เว้นไว้แต่มีกิจรีบด่วน

ผู้ออกข้อสอบ	:	๑.	พระเทพสีมาภรณ์	วัดพระนารายณ์มหาราช จ.นครราชสีมา
		๒.	พระราชปริยัติดิลก	วัดบพิตรพิมุข
		๓.	พระศรีรัชมงคลเมธี	วัดอาวุธวิกสิตาราม
ตรวจ/ปรับปรุง	:	โดยสนามหลวงแผนกธรรม