๕๙. อย่าเสียชาติเกิด

๕๙. อย่าเสียชาติเกิด

ธมฺมตฺถกามโมกฺขานํ, ยสฺเสโกปิ น วิชฺชติ;

อชคลถนสฺเสว, ตสฺส ชาติ นิรตฺถกาฯ

„ความดี สมบัติ ความสนุกและโมกขธรรม

ธรรมแม้อย่างหนึ่ง ย่อมไม่มีแก่ผู้ใด,

การเกิดของผู้นั้น ก็ไม่มีประโยชน์

เหมือนการเกิดของงูใหญ่มีถัน ฉะนั้น.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๕๙)

..

ศัพท์น่ารู้ :

ธมฺมตฺถกามโมกฺขานํ,  (บรรดาธรรม ความประพฤติดี, อรรถ ทรัพย์สมบัติ, กาม ความสนุก อิฏฐารมณ์, โมกข ธรรมเครื่องหลุดพ้น) ธมฺม+อตฺถ+กาม+โมกฺข > ธมฺมตฺถการโมกฺข+นํ

ยสฺเสโกปิ ตัดบทเป็น ยสฺส+เอโกปิ

น วิชฺชติ (ย่อมไม่มี) น นิบาตบอกปฏิเสธ, √วิท+ย+ติ > วิชฺชติ (ย่อมมี) ทิวาทิ. กัตตุ. 

อชคลถนสฺเสว ตัดบทเป็น อชคลถนสฺส+อิว (ดุจถันแห่งงูใหญ่, งูใหญ่มีถัน ?) อชคล, อชคร (งูที่กลืนกินแพะ) + ถน (นม, เต้านม) > อชคลถน+ส  (หมายเหตุ: ศัพท์นี้ไม่แน่ใจ ขอแปลเดาไปก่อนนะ)

ตสฺส (ของ..นั้น, ของเขา) ต+ส สัพพนาม

ชาติ (การเกิด) ชาติ+สิ, อิต.

นิรตฺถกา (ไม่มีประโยชน์, ไร้ค่า, หมดควาหมาย, ไร้ประโยชน์) นิ+อตฺถก > นิรตฺถก+อา > นรตฺถกา+สิ, ลง ร อาคม, อา ปัจจัยในอิตถีลิงค์

..