๘. วิธีทำใจเมื่อศึกษาและปฏิบัติ

๘. วิธีทำใจเมื่อศึกษาและปฏิบัติ

อชรามรํว ปญฺโญ, วิชฺชมตฺถญฺจ จินฺตเย;

คหิโต อิว เกเสสุ, มจฺจุนา ธมฺมมาจเรฯ

„ผู้ปัญญาเมื่อศึกษาหาความรู้

พึงทำตัวเสมือนว่าไม่รู้จักแก่จักตาย

แต่ถ้าประพฤติปฏิบัติธรรมละก็

พึงเป็นดุจพญามัจจุราชจับที่มวยผมเถิด.’

(กวิทัปปณนีติ, หมวดบัณฑิต, ๘, นีติมัญชรี ๑๓)

..

ศัพท์น่ารู้ :

อชรามรํว ตัดบทเป็น อชรามรํ+อิว (เป็นดุจไม่แก่และไม่ตาย) ในนีติมัญชรี เป็น อชรามโรว แยกเป็น อชรา (ไม่แก่, ไม่เฒ่า) +อมร (ไม่ตาย, อมร, เป็นอมตะ)  > อชรามร+สิ = อชรามโร+อิว

ปญฺโญ, (ผู้มีปัญญา) ปญฺญ+สิ 

วิชฺชมตฺถญฺจ ตัดบทเป็น วิชฺชํ+อตฺถํ+จ (ซึ่งวิชาและประโยชน์, ซึ่งประโยชน์คือวิชา)

จินฺตเย (พึงคิด, คำนึง, จินตนาการ) √จินฺต+ณย+เอยฺย จุราทิ. กัตตุ.

คหิโต อิว (ดุจถูกจับ, เหมือนถูกยึด) √คห+อิ+ต > คหิต+สิ, อิว (เพียงดัง, ราวกะ, ดุจ) นิบาตบอกอุปมา.

เกเสสุ (ที่ผม ท.) เกส+สุ

มจฺจุนา (อันมัจจุราช, อันความตาย) มจฺจุ+นา

ธมฺมมาจเร ตัดบทเป็น ธมฺมํ+อาจเร (พึงประพฤติ ซึ่งธรรม) ธมฺม+อํ = ธมฺมํ, อา+√จร+อ+เอยฺย = อาจเร ภูวาทิ. กัตตุ.

..