๕๓. ผู้ที่มหาชนพึงอาศัยได้

๕๓. ผู้ที่มหาชนพึงอาศัยได้

อตฺตาว ยทิ วินีโต, นิชสฺสิตา มหาชนา;

วินีตํ ยนฺติ สพฺเพปิ, โก ตํ นาเสยฺย ปณฺฑิโตฯ

„ผิว่าตนเองแลได้รับการฝึกหัดดีแล้วไซร์

มหาชนผู้เนื่องด้วยกายของตนแม้ทั้งปวง

ย่อมถึงบุคคลผู้ฝึกตนเองได้แล้วนั้น

นักปราชญคนไหนพึงทำลายเขาได้!“

(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๕๓)

..

ศัพท์น่ารู้ :

อตฺตาว (ตนนั่นเทียว, ตนเองเท่านั้น) อตฺตา+เอว

ยทิ (ผิว่า, หากว่า) นิบาต

วินีโต (ถูกแนะนำ, ถูกฝึกฝนแล้ว) วิ+√นี+ต > วินีต+สิ

นิชสฺสิตา (ผู้เนื่องด้วยตนเอง) นิช+สิต > นิชสฺสิต+โย ศัพท์ที่หมายถึง „ตัวของตน“ มี  ๓ ศัพท์ คือ นิช, สก, อตฺตนิย. (อภิธาน. ๗๓๖), ศัพท์ที่แปลว่า „ผูก, มัด, เกี่ยวเนื่อง“ มี ๕ ศัพท์ คือ สนฺทานิต, สิต, พทฺธ, กิลีต, สํยต. (อภิธาน. ๗๔๗).

มหาชนา (คนส่วนใหญ่, คนจำนวนมาก, มหาชน ท.) มหนฺต (มหา)+ชน > มหาชน+โย

วินีตํ  (ซึ่งผู้ฝึกตนได้แล้ว, ผู้ได้รับการแนะนำแล้ว) วินีต+อํ

ยนฺติ (ย่อมถึง, บรรลุ, อาศัย) √ยา+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.

สพฺเพปิ (แม้ทั้งปวง, แม้ทั้งหมด) สพฺเพ+อปิ

โก (ใคร, คนไหน) กึ > ก+สิ สัพพนาม

ตํ (นั้น..ผู้นั้น) ต+อํ สัพพนาม

นาเสยฺย (ให้ฉิบหาย, ให้เสียหาย) √นส+เณ+เอยฺย ทิวาทิ. เหตุกัตตุ.

ปณฺฑิโต (บัณฑิต, ผู้มีปัญญา, นักปราชญ์) ปณฺฑิต+สิ

..