๔๑. ภาษาที่เกื้อกูลแก่ภาษาบาฬี

๔๑. ภาษาที่เกื้อกูลแก่ภาษาบาฬี

มาคธา ปากตา เจว, สกฺกตโวหาโรปิ จ;

เอเตสุ โกวิโท ปญฺโญ, ธีโร ปาฬึ วิโสธเยฯ

„นักปราชญ์ผู้มีปัญญามีความรอบรู้

ในภาษาทั้ง ๓ เหล่านี้คือ ภาษามคธ ๑

ภาษาปรากฤต ๑ และภาษาสันสกฤต ๑

พึงชำระตรวจทานภาษาปาฬีเถิด.

(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๔๑)

..

ศัพท์น่ารู้ :

มาคธา (ภาษามคธ) มาคธา+สิ วิ. ๑) วํสมคฺค ถวตีติ มาคโธ, มคฺค+ถุ+อ, ลบ ค, ทีฆะ, ถ เป็น ธ. ๒) สุทฺเทน สมฺพนฺธาย ขตฺตาย ชาโต ปุตฺโต มาคโธ, ๓) มาคธกุเล ชาโต  มาคโธ, ๔) มคเธ ภโว มาคโธ มคธ+ณ ปัจจัย

ปากตา (ภาษาปรากฤต) ปากตา+สิ

เจว, (ด้วยนั้นเที่ยว) นิบาต

สกฺกตโวหาโรปิ = สกฺกตโวหาโร+อปิ (แม้ภาษาสันสกฤต) สกฺกต (ภาษาสัตสกฤต)+โวหาร (คำพูด, โวหาร, ภาษา) > สกฺกตโวหาร+สิ

จ (ด้วย) นิบาต

เอเตสุ (ใน..เหล่านั้น, ในภาษาเหล่านั้น) เอต+สุ สัพพนาม

โกวิโท (ฉลาด, ชำนาญ, รอบรู้) โกวิท+สิ

ปญฺโญ (ผู้มีปัญญา) ปญฺญ+สิ

ธีโร (นักปราชญ์,​ ธีรชน) ธีร+สิ

ปาฬึ (ซึ่งภาษาบาฬี) ปาฬิ+อํ

วิโสธเย (พึงชำระ, ตราจทาน, เรียบเรียง) วิ+√สุธ+ณย+เอยฺย จุราทิ. กัตตุ.

..