๘๐. อย่าดูหมิ่นความรู้ว่าน้อย

๘๐. อย่าดูหมิ่นความรู้ว่าน้อย

อปฺปกํ นาติมญฺเญยฺย, จิตฺเต สุตํ นิธาปเย;

วมฺมิโกทกพินฺทูว-, จิเรน ปริปูรติ ฯ

“อย่าดูหมิ่นความรู้ที่ตนเรียนว่านิดหน่อย,

ควรจดจำความรู้ที่ศึกษามาให้ขึ้นใจเสมอ; 

ความรู้นั้นย่อมเต็มบริบูรณ์ได้โดยกาลไม่นาน

เปรียบเหมือนจอมปลวกและหยาดนำ้ฝน ฉะนั้น.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๘๐ โลกนีติ ๕)

..

ศัพท์น่ารู้ :

อปฺปกํ (ที่น้อย, เล็กน้อย, นิดหน่อย) อปฺปก+อํ ทุติยา.

นาติมญฺเญยฺย ตัดบทเป็น น+อติมญฺเญยฺย (ไม่พึงดูหมิ่น, ไม่ควรดูถูก) อติ+√มน+ย+เอยฺย ทิวาทิคณะ แปลง นย เป็น ญ ด้วยสูตรว่า ยวตํ ตลนทการานํ พฺยญฺชนานิ จลญชการตฺตํ. (รู ๔๑) = อติ+ม ญ+เอยฺย, ซ้อน ญ ด้วยสูตรว่า ปร เทฺวภาโว ฐาเน. (รู ๔๐) = อติ+ม ญฺญ+เอยฺย รวมสำเร็จรูปเป็น อติมญฺเญยฺย 

 จิตฺเต (ในใจ, ในจิต) จิตฺต+สฺมึ สัตตมี.

สุตํ (สิ่งที่ฟัง, สิ่งที่เรียน, ความรู้) สุต+อํ ทุติยา. 

นิธาปเย (ให้ตั้งไว้, ให้ฝังไว้) นิ+√ธา+ณาปย+เอยฺย ภูวาทิ. เหตุกัตตุ.

วมฺมิโกทกพินฺทูว ตัดบทเป็น วมฺมิโกทกพินฺทุ+อิว, วมฺมิโกทกพินฺทุ แยกศัพท์เป็น วมฺมิก+อุทกพินฺทุ (จอมปลวก+หยาดแห่งน้ำ, หยดน้ำ), ส่วน อิว (เพียงดัง, ราวกะ, ดุจ, เหมือน) เป็นนิบาติบอกอุปมา

จิเรน (โดยกาลนาน) จิร+นา, อนึ่ง ถ้าเป็นบทสนธิกับบาทคาถาที่ ๓ ก็จะเป็น อจิเรน (โดยกาลไม่นาน)

ปริปูรติ (เต็มรอบ, บริบูรณ์) ปริ+√ปูร+อ+ติ ภูวาทิคณะ

..