ทุลฺลภํ ปากติกํ วากฺยํ, ทุลฺลโภ เขมกโร สุโต;
ทุลฺลภา สทิสี ชายา, ทุลฺลโภ สชโน ปิโย ฯ
“คำพูดที่ตรงไปตรงมา หาได้ยาก,
นักปราชญ์ผู้ทำความเกษม หาได้ยาก;
ภรรยาผู้ที่เสมอกัน หาได้ยาก,
ญาติมิตรผู้เป็นที่รัก หาได้ยาก.“
(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๑๐๙, นรทักขทีปนี ๒๘๕, จาณักยนีติ ๕๔)
..
ศัพท์น่ารู้ :
ทุลฺลภํ (หาได้ยาก) ทุลฺลภ+สิ แปลง สิ หลัง อการันต์ในนปุงสกลิงค์เป็น อํ ด้วยสูตรว่า สึ. (รู ๑๙๕)
ปากติกํ (ที่เป็นปกติ, เป็นไปตามธรรมชาติ) ปากติก+สิ
วากฺยํ (คำพูด, ประโยค, พากย์) วากฺย+สิ
ทุลฺลโภ (หาได้ยาก) ทุลฺลภ+สิ แปลง สิ หลัง อการันต์ในปุงลิงค์เป็น โอ ด้วยสูตรว่า โส. (รู ๖๖)
เขมกโร (ผู้กระความเกษม, สำราญ, ปลอดภัย, สงบ, ดี) เขมกร+สิ
สุโต (ผู้ได้สดับ, ผู้มีปัญญา, นักปราชญ์) สุต+สิ;
ทุลฺลภา (หาได้ยาก) ทุลฺลภา+สิ ลง สิ หลัง อาการัตน์ในอิตถีลิงค์ ด้วสูตรว่า เสสโต โลปํ คสิปิ. (รู ๗๔)
สทิสี (ผู้เสมอกัน, ผู้สมกัน, เป็นดุจเสมอกัน) สทิสี+สิ วิ. สมานํ กตฺวา นํ ปสฺสติ, สมาโน วิย ทิสฺสตีติ วา สทิโส, สาทิโส (คนที่เขาเห็นแล้วทำให้เป็นผู้เสมอกัน, หรือ คนปรากฏเป็นดุจว่าเสมอกัน ชื่อว่า สทิโส, สาทิโส) มาจาก สมาน+√ทิส+กฺวิ+สิ, แปลง สมาน เป็น ส ด้วยสูตรว่า อิยตมกิเอสานมนฺตสฺสโร ฯ. (รู ๕๘๘)
ชายา (ชายา, ภรรยา) ชายา+สิ
ทุลฺลโภ (หาได้ยาก) ทุลฺลภ+สิ
สชโน (การกอด, การรวม, ญาติ) สชน+สิ
ปิโย (ผู้เป็นที่รัก) ปิย+สิ
..
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen