๑๑๔. คบคนดีเป็นศรีแก่ชีวิต

 ๑๑๔. คบคนดีเป็นศรีแก่ชีวิต

ปาปมิตฺเต วิวชฺเชตฺวา, ภเชยฺยุตฺตมปุคฺคลํ;

โอวาเท จสฺส ติฏฺเฐยฺย, ปตฺเถนฺโต อจลํ สุขํ ฯ

“บุคคลพึงเว้นบาปมิตรแล้วคบหากัลยาณมิตร, 

และเมื่อหวังความสุขอันไม่หวั่นไหว 

พึงตั้งอยู่ในโอวาทของกัลยาณมิตรนั้นเถิด.”

(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๑๑๔, มหารหนีติ ๖๒, ธัมมนีติ ๑๔๕, ขุ. เถร. ๒๖/๓๒๒ วิมลเถร)

..

ศัพท์น่ารู้ :

ปาปมิตฺเต (มิตรชั่ว, เพื่อนบาป, สหายลามก) ปาก+มิตฺต > ปาปมิตฺต+โย 

วิวชฺเชตฺวา (เว้น, ละเว้น) วิ+วชฺช+อ+ตฺวา+สิ, วชฺช - วชฺชเน ธาตุในอรรถการเว้น  สัททนีติ ธาตุมาลา จัดไว้ในจุราทิคณะ.

ภเชยฺยุตฺตมปุคฺคลํ ตัดบทเป็น ภเชยฺย+อุตฺตมปุคฺคลํ 

ภเชยฺย (พึงคบหา) ภช+อ+เอยฺย  ภูวาทิ. กัตตุ.

อุตฺตมปุคฺคลํ (บุคคลผู้ประเสริฐ, อุตมบุคคล, กัลยาณมิตร) อุตฺตม (สูงสุด, อุดม) +ปุคฺคล (บุคคล, คน) > อุตฺตมปุคฺคล+อํ

โอวาเท (ในโอวาท, คำสอน) โอวาท+สฺมึ 

จสฺส ตัดบทเป็น จ+อสฺส (และ+บุคคลนั้น) ต+ส = อสฺส สัพพนาม, แปลง ต เป็น อ ได้บ้าง ด้วยสูตรว่า สสฺมาสฺมึสํสาสฺวตฺตํ. (รู ๒๑๓). 

ติฏฺเฐยฺย (พึงตั้ง, ดำรง) ฐา+อ+เอยฺย ภูวาทิ. กัตตุ.  แปลง ฐา เป็น ติฏฺฐ ได้บ้าง ด้วยสูตรว่า ฐา ติฏฺโฐ. (รู ๔๙๒)

ปตฺเถนฺโต (ปรารถนาอยู่) ปตฺถ+เณ+อนฺต > ปตฺเถนฺต+สิ 

อจลํ (ที่ไม่หวั่นไหว, ไม่เคลื่อนที่, ที่แน่นอน) อจล+อํ 

สุขํ (ความสุข) สุข+อํ 

..