๑๓๙. สถานที่ควรเว้น ๘ แห่ง

๑๓๙. สถานที่ควรเว้น ๘ แห่ง

วิสมํ สภยํ อติวาโต, ปฏิจฺฉนฺนํ เทวนิสฺสิตํ;

ปนฺโถ จ สงฺคาโม ติตฺถํ, อฏฺเฐเต ปริวชฺชิยาฯ

„สถานที่ควรเว้น ๘ แห่งเหล่านี้ คือ

๑. ที่ไม่เสมอ ๒. ที่มีภัย ๓. ที่ลมแรง

๔. ที่ลึกลับ ๕. ที่เทพสิงสถิต ๖ ทางเปลี่ยว

๗. ที่มีสงคราม และ ๘. ที่ท่าริมฝั่ง.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๑๓๙)

..

ศัพท์น่ารู้ :

วิสมํ (ที่ไม่เสมอ, ขรุขระ) วิสม+สิ

สภยํ (ที่เป็นไปกับด้วยภัย, ที่มีภัย, มีอันตราย) สภย+สิ

อติวาโต (ที่ต้านลม,​ ที่ลมแรง, พายุ) อติวาต+สิ

ปฏิจฺฉนฺนํ (ที่ปกปิด, ซ่อนเร้น, กำบัง) ปฏิจฺฉนฺน+สิ

เทวนิสฺสิตํ (ที่เทพอาศัย, ที่อยู่ของเทวดา) เทว+นิสฺสิต > เทวนิสฺสิต+อํ

ปนฺโถ (ทาง, ถนน) ปนฺถ+สิ

จ (ด้วย,​ และ) นิบาต

สงฺคาโม (สงคราม, สนามรบ, ที่สู้รบกัน) สงฺคาม+สิ

ติตฺถํ (ฝั่ง, ท่าน้ำ, ท่าเรือ, ท่าลง) ติตฺถ+สิ,  ติตฺถ ศัพท์ยังแปลว่า ผู้สอน, ครู, การเกิดขึ้น,​ น้ำใจ, ทิฐิ, ลัทธิ, ความเชื่อถือ ก็ได้

อฏฺเฐเต ตัดบทเป็น อฏฺฐ+เอเต (แปด+เหล่านี้) อฏฺฐ+โย = อฏฺฐ, เอต+โย = เอเต.

ปริวชฺชิยา (ควรเว้น, ควรหลีกเว้น) ปริ+วชฺช+อิ+ณฺย > ปริวชฺชิย+โย, วิ. ปริวชฺชิตพฺพาติ ปริวชฺชิยา, เทสา. (ที่ควรเว้นรอบ ชื่อว่า ปริวชฺชิยา) ลง ณฺย ปัจจัย ด้วยสูตรว่า ณฺโย จ. (รู ๕๕๒) ลบ ณ อนุพันธ์ ด้วยสูตรว่า การิตํ วิย ณานุพนฺโธ. (รู ๕๕๒) ลง อิ อาคม ด้วยสูตรว่า ยถาคมิกาโร. (รู ๕๔๗).

..