๑๖๔. คนมีคุณความดีย่อมได้รับการบูชา

๑๖๔. คนมีคุณความดีย่อมได้รับการบูชา

ยสฺส เอโส ปสุโตปิ, คุณวา ปุชฺชเต นโร; 

ธนุวํสวิสุทฺโธปิ, นิคฺคุโณ กึ กริสฺสติฯ

„นรชนผู้มีคุณความดีที่ได้ทำไว้แล้ว

ย่อมได้รับการบูชาจากชนทั้งปวง,

ส่วนคนที่ปราศจากความดี แม้มีวงศ์

หมดจดดุจคันธนู จักกระทำอะไรได้?“

(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๑๖๔)

..

ศัพท์น่ารู้ :

ยสฺส (..ใด) ย+ส สัพพนาม

เอโส (..นั่น) เอต+สิ สัพพนาม

ปสุโตปิ (แม้ขวนขวายแล้ว, -ประกอบแล้ว, -กระทำแล้ว) ปสุโต+อปิ

คุณวา (ผู้มีคุณ, คนมีความดี) คุณวนฺตุ+สิ, คุณ+วนฺตุ ปัจจัยในอัสสัตถิตัทธิต วิ. คุโณ อสฺส อตฺถีติ คุณวา. (คนมีคุณ ชื่อว่า คุณวา)

ปุชฺชเต (ย่อมถูกบูชา, ได้รับการบูชา) √ปูช+ย+เต จุราทิ. กัมม.

นโร (ชน, คน) นร+สิ

ธนุวํสวิสุทฺโธปิ (แม้หมดจดดุจวงศ์แห่งธนู, ถึงหมดจดดุจคันธนู) ธนุ (ธนู, ลูกศร) +วํส (วงศ์, ไม้ไฝ่, ขลุ่ย) +วิสุทฺธ (สะอาดยิ่ง, หมดจด, วิสุทธิ์) > ธนุวํสวิสุทฺธ+สิ > ธนุวํสวิสุทฺโธ+อปิ

นิคฺคุโณ (ผู้ปราศจากความดี, คนไร้ความดี, คนไม่มีคุณ) นิคฺคุณ+สิ

กึ (อะไร,​ หรือ) นิบาตบอกคำถาม

กริสฺสติ (จักกระทำ) กร+โอ+อิ+สฺสติ ตนาทิ. กัตตุ.

หมายเหตุ : คาถานี้ ยากตรงบาทคาถาแรกครับ ไม่ทราบว่าจะสัมพันธ์อย่างไร? ฉะนั้น จึงขอแปลเอาความล้วน ๆ พอได้ใจความไปก่อน ผิดถูกประการใด ต้องขออภัยผู้รู้ไว้ล่วงหน้าด้วยนะครับ.

..