๑๖๖. นักปราชญ์ก็เศร้าหมองได้

๑๖๖. นักปราชญ์ก็เศร้าหมองได้

สุมหนฺตานิ สุตฺตานิ, ธารยนฺตา พหุสฺสุตา;

เฉตฺตาโร สํสยานญฺจ, กลึ ยนฺติ โลภโมหิตาฯ

 „ผู้คงแก่เรียน ทรงจำตำราได้มากมาย,

และยังตัดความสงสัยได้เยอะแยะ

เมื่อยังถูกโลภะและโมหะครอบแล้ว,

ก็ย่อมถึงความระทมทุกข์ได้เช่นกัน.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๑๖๖ มหารหนีติ ๓๘ ธัมมนีติ ๔๒)

..

ศัพท์น่ารู้ :

สุมหนฺตานิ (มากมาย, เยอะแยะ) สุมหนฺต+โย 

สุตฺตานิ (สตฺถานิ) : (สูตร, ตำรา, ความรู้ ท.) สุตฺต+โย, เดิมเป็น สตฺตานี ได้แก้เป็น สุตฺตานิ เพื่อความเหมาะสมตามคัมภีร์นีติอื่น.

ธารยนฺตา (ทรงอยู่, ทรงจำได้) √ธร+ณย+อนฺต > ธารยนฺต+โย 

พหุสฺสุตา (ผู้มีการสดับมาก, พหูสูตร, ผู้คงแก่เรียน) พหุ+สุต > พหุสฺสุต+โย

เฉตฺตาโร (ผู้ตัด, ผู้เฉือน, บั่นทอน) เฉตฺตุ+โย

สํสยานนฺตุ: ตัดบทเป็น สํสยานํ+ตุ (ความสงสัย+ส่วน, ก็, แต่) สํสย+นํ, ตุ เป็นนิบาตบท

กลึ (บาป, โทษ, เคราะห์ร้าย, ความระทมทุกข์) กลิ+อํ

ยนฺติ (ไป, ถึง, ลุ, ประสบ) ยา+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.

โลภโมหิตา: (ผู้มีจิตหลงเพราะความโลภ, ผู้ถูกความโลภครอบงำจิต) โลภ+โมหิต > โลภโมหิต+โย

..