๑๖๙. แสงตะเกียงอาจมีประโยชน์

๑๖๙. แสงตะเกียงอาจมีประโยชน์

พาลาทปิ คเหตพฺพํ, ยุตฺตมุตฺตมนีสิภิ;

รวิสฺสาวิสเย กึ น, ปทีปสฺส ปกาสนํฯ

„แม้เป็นคำพูดของคนป่าคนดอย

ถ้าเหมาะสมผู้ฉลาดก็ควรถือเอาได้,

ในที่ไม่อยู่ในวิสัยแสงพระอาทิตย์

แสงตะเกียงก็อาจมีคุณได้มิใช่หรือ.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๑๖๙)

..

ศัพท์น่ารู้ :

พาลาทปิ  (แม้คนพาล, พวกเด็กน้อย เป็นต้น ท.) พาลาทีหิ+อปิ, อธิบายไม่ได้ว่า ศัพท์นี้ หดเหลือแค่ พาลาทปิ ได้อย่างไร? ฝากผู้รู้ช่วยกันคิดครับ.

คเหตพฺพํ (พึงถือเอา, ควรยึดถือ) √คห+อิ+ตพฺพ > คเหตพฺพ+สิ

ยุตฺตมุตฺตมนีสิภิ ตัดบทเป็น ยุตฺตํ+อุตฺตํ+อนีสิภิ ? (ไม่แน่ใจว่าดัดบทถูกต้องหรือเปล่า)

รวิสฺสาวิสเย ตัดบทเป็น รวิสฺส+อวิสเย (แห่งพระอาทิตย์+ในที่ไม่ใช่วิสัย, -ขอบเขต, -เขตแดน) รวิ+ส = รวิสฺส, น+วิสย > อวิสย+สฺมึ

กึ (หรือ, อะไร) นิบาต

น (ไม่, หามิได้) นิบาตบอกปฏิเสธ

ปทีปสฺส (ประทีป, ตะเกียง, โคมไฟ, เครื่องส่องแสง, ไฟฉาย) ปทีป+ส

ปกาสนํ (การประกาศ, การส่องแสง) ป+√กาส+ยุ > ปกาสน+สิ

หมายเหตุ: ขอแปลนำร่องไปก่อนนะครับ อาจจะมีความหมายจากที่แปลก็ได้.

…