๑๗๔. ผู้มีวิชาและนักกวีหาได้ยาก

๑๗๔. ผู้มีวิชาและนักกวีหาได้ยาก

นรตฺตํ ทุลฺลภํ โลเก, วิชฺชา ตตฺร สุทุลฺลภา;

กวิตฺตํ ทุลฺลภํ ตตฺร, สตฺติ ตตฺร สุทุลฺลภาฯ

„การเกิดเป็นมนุษย์ เป็นสิ่งที่หาได้ยากในโลก

ในความเป็นมนุษย์นั้น ผู้มีวิชาหาได้แสนยาก

ในผู้มีวิชานั้น การเป็นนักกวีหาได้ยาก

ในนักกวีนั้น ผู้มีความสามารถ หาได้แสนยาก.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๑๗๔)

..

ศัพท์น่ารู้ :

นรตฺตํ (ความเป็นคน, การเกิดเป็นมนุษย์) นร+ตฺต ปัจจัยในภาวะตัทธิต > นรตฺต+สิ,  วิ. นรสฺส ภาโว นรตฺตํ. (ความเป็นแห่งคน ชื่อว่า นรัตตะ) ตฺต เป็นนปุงสกลิงค์แน่นอน

ทุลฺลภํ (อันเขาหาได้ยาก, หาได้ลำบาก) ทุ+ลภ > ทุลฺลภ+สิ

โลเก (ในโลก) โลก+สฺมึ

วิชฺชา (วิชา,​ ความรู้) วิชฺชา+สิ อิต.

ตตฺร  (ใน..นั้น, ในความเป็นคนนั้น) ต+ตฺร ปัจจัยในอรรถสัตตมีวิภัตติ

สุทุลฺลภา (อันเขาหายากด้วยดี, หาได้แสนยาก) สุ+ทุ+ลภ > สุทุลฺลภ+สิ

กวิตฺตํ (ความเป็นแห่งกวี, การเป็นนักประพันธ์) กวิ+ตฺต ปัจจัยในภาวะตัทธิ > กวิตฺต+สิ, วิ. กวิโน ภาโว กวิตฺตํ (ความเป็นแห่งกวี ชื่อว่า กวิตตะ)

ทุลฺลภํ ตตฺร (ในความเป็นแห่งผู้มีวิชานั้น)

สตฺติ (กำลัง, สามารถ, หอก) สตฺติ+สิ

ตตฺร สุทุลฺลภา (ในความเป็นแห่งกวีนั้น) 

..