๑๖๐. ราหูอมจันทร์

 

๑๖๐. ราหูอมจันทร์

ปณฺฑิตา ทุกฺขํ ปตฺวาน, น ภวนฺติ วิสาทิโน;

ปวิสฺส ราหุโน มุขํ, กึ โน เทติ ปุน สสีฯ

บัณฑิตทั้งหลายเมื่อประสบความทุกข์

จะเป็นผู้ทุกข์ระทมตรมใจอยู่ หามิได้,

พระจันทร์เมื่อเข้าไปสู่ปากราหูแล้ว

ย่อมจะรอดพ้นได้อีก มิใช่หรือ!

(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๑๖๐)

..

ศัพท์น่ารู้ :

ปณฺฑิตา (บัณฑิต, ผู้มีปัญญา,​ นักปราชญ์ ท.) ปณฺฑิต+โย

ทุกฺขํ (ทุกข์, ความลำบาก) ทุกฺข+อํ

ปตฺวาน (ถึงแล้ว) ปท+ตฺวาน

น (ไม่, หามิได้) นิบาต

ภวนฺติ (เป็น, มี) ภู+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.

วิสาทิโน (ผู้เศร้าใจ, มีความสลดใจ, มีความตกต่ำ) วิสาที+โย

ปวิสฺส (เข้าไปแล้ว) ป+วิส+ตฺวา

ราหุโน  (ราหู, เจ้าแห่งหมู่อสูร) ราหุ+ส ป.

มุขํ (ปาก, หน้า, มุข) มุข+สิ นป. 

กึ (อะไร, หรือ) นิบาต

โน (ไม่, หามิได้) นิบาต

เทติ (ให้, ถวาย) ทา+อ+ติ ภูวาทิ. กัตตุ.

ปุน (อีก) นิบาต

สสี (ผู้มีกระต่าย, พระจันทร์) สสี+สิ, มาจาก สส (กระต่าย) + อี ปัจจัยในอัสสัตถิตัทธิต วิ. สโส อสฺส อตฺถีติ สสี. (ผู้มีกระต่าย ชื่อว่า สสี)

..