๑๙๙. คุณความดีคือทูตสัมพันธ์

๑๙๙. คุณความดีคือทูตสัมพันธ์

คุณา กุพฺพนฺติ ทูตตฺตํ, ทูเรปิ วสตํ สตํ;

เกตเก คนฺธํ ฆายิตฺวา, คจฺฉนฺติ ภมรา สยํฯ

"สัตบุรุษทั้งหลายพักอยู่แม้ตั้งไกล,

คุณของท่านย่อมทำความเป็นทูต

หมู่แมลงภู่ สูดเอากลิ่นหอม 

ที่ต้นการะเกดแล้ว ย่อมบินไปเอง.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๙๙, มหารหนีติ ๔๑, ธัมมนีติ ๑๔๓)

..

ศัพท์น่ารู้:

คุณา: (คุณ, ความดี, อานิสงส์ ท.) คุณ+โย 

กุพฺพนฺติ: (ย่อมทำ, กระทำ, สร้าง) √กร+โอ+อนฺติ ตนาทิ. กัตตุ.

ทูตตฺตํ: (ความเป็นทูต, เป็นผู้สื่อสาร) ทูตตฺต+อํ

ทูเรปิ: (แม้ในที่ไกล) ทูเร+อปิ 

วสตํ: (อาศัยอยู่, อยู่อยู่) วสนฺต+นํ 

สตํ: (สัตบุรุษ, คนดี ท.) สนฺต+นํ

เกตเก: (ต้นการะเกด, ต้นลำเจียก) เกตก+สฺมึ คำแปลนี้ได้จากพจนานุกรม บาลี-ไทย, คำแปลอื่นดีกว่านี้ยังหาไม่พบ!

คนฺธํ: (กลิ่น) คนฺธ+อํ ในมหารหนีติ เป็น คนฺธฆาสาย (เพื่อดมกลิ่น) ในธัมมนีติ เป็น คนฺธมาฆาย (เพื่อสูดกลิ่น)

ฆายิตฺวา: (ถือเอาแล้ว) √ฆา+อ+อิ+ตฺวา หรือ √ฆา+ย+อิ+ตฺวา ธาตฺวัตถสังคหะคาถาที่ ๑๐๕ แสดงไว้ว่า ฆา คนฺธคฺคหเณ ทิภู. ฆา ธาตุเป็น ทิวาทิคณะและภูวาทิคณะ ย่อมเป็นไปในอรรถว่า ถือเอากลิ่น

คจฺฉนฺติ: (ย่อมไป, ถึง, บิน) √คมุ+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.

ภมรา: (ภมร, แมลงภู่, แมลงผึ้ง) ภมร+โย 

สยํ: (เอง, ด้วยตนเอง) เป็นนิบาต

..