๑๘๕. คนชั่วคนดีชอบต่างกัน

๑๘๕. คนชั่วคนดีชอบต่างกัน

ภมรา ปุปฺผมิจฺฉนฺติ, คุณมิจฺฉนฺติ สชฺชนา;

มกฺขิกา ปูติมิจฺฉนฺติ, โทสมิจฺฉนฺติ ทุชฺชนาฯ

“หมู่ภมรชอบดอกไม้, 

คนดีชอบคุณธรรม;

แมลงวันชอบของบูดเน่า, 

คนชั่วชอบสิ่งไม่เป็นประโยชน์.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๘๕, โลกนีติ ๕๑, ธัมมนีติ ๓๔๒)

..

ศัพท์น่ารู้ :

ภมรา: (แมลงภู่, ตัวต่อ, ภมร) ภมร+โย แปลง โย เป็น อา ได้บ้าง ด้วยสูตรว่า สพฺพโยนีนมาเอ. (รู ๖๙)

ปุปฺผมิจฺฉนฺติ: ตัดบทเป็น ปุปฺผํ+อิจฺฉนฺติ, (ชอบดอกไม้) ปุปฺผํ (ซึ่งดอกไม้) ปุปฺผ+อํ, อิจฺฉนฺติ (ปรารถนา, ต้องการ, ชอบ) √อิสุ+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ. ให้แปลงที่สุดเป็น จฺฉ  ได้บ้าง ด้วยสูตร – อิสุยมูนมนฺโต จฺโฉ วา.  (รู ๔๗๖) = อิ จฺฉ+อ+อนฺติ แยก ลบ รวมสำเร็จรูปเป็น อิจฺฉนฺติ

คุณมิจฺฉนฺติ: ตัดบทเป็น คุณํ+อิจฺฉนฺติ (ชอบคุณธรรม) คุณํ (ซึ่งคุณ, คุณธรรม) คุณ+อํ

สชฺชนา: (คนดี, สัตบุรุษ) สชฺชน+โย 

มกฺขิกา: (แมลงวัน) มกฺขิก+โย 

ปูติมิจฺฉนฺติ: ตัดบทเป็น ปูตึ+อิจฺฉนฺติ (ชอบของบูดเน่า) ปูตึ (ซึ่งของบูดเน่า) ปูติ+อํ

โทสมิจฺฉนฺติ: ตัดบทเป็น โทสํ+อิจฺฉนฺติ (ชอบสิ่งไร้ประโยชน์) โทสํ (ซึงโทษ, สิ่งไร้ประโยชน์) โทส+อํ

ทุชฺชนา: (คนชั่ว, ทุรชน) ทุชฺชน+โย

..