๒๒๒. ถ่านเพลิงกับความเย็น

๒๒๒. ถ่านเพลิงกับความเย็น

ทุชฺชเนน สมํ เวรํ, สขฺยญฺจาปิ น การเย;

อุณฺโห ทหติ จงฺคาโร, สีโต กณฺหายเต กรํฯ

„ไม่พึงทำความเกลียดชังและ

ความเป็นมิตรให้เสมอกันกับคนพาล

เปรียบเหมือนถ่านร้อนย่อมไหม้มือ

ส่วนความเย็นย่อมทำให้มือเขียวซ้ำ.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนพาล ๒๒๒)

..

ศัพท์น่ารู้ :

ทุชฺชเนน (ด้วยคนพาล, ทุรชน) ทุชฺชน+นา

สมํ (ให้เสมอ, สมกัน) สม+อํ

เวรํ (ซึ่งเวร, บาป, ความเกลียดชัง) เวร+อํ

สขฺยญฺจาปิ ตัดบทเป็น สขฺยํ+จาปิ (ซึ่งความเป็นเพื่อน+แม้ด้วย)

น (ไม่, หามิได้) นิบาต

การเย (ให้กระทำ) กร+ณย+เอยฺย ตนาทิ. เหตุกัตตุ.

อุณฺโห (ความร้อน, อุณหภูมิ) อุณฺห+สิ

ทหติ (ย่อมเผา) ทห+อ+ติ ภูวาทิ. กัตตุ.

จงฺคาโร ตัดบทเป็น จ+องฺคาโร (อนึ่ง, และ, ด้วย) องฺคาร+สิ

สีโต (ความเย็น, สีตะ) สีต+สิ

กณฺหายเต (ย่อมประพฤติดุจว่าซ้ำ, ดำ, เขียว) กณฺห+อาย+เต วิภัตติปปัจจยันตนัย ลง อาย หลังนามศัพท์ในอรรถความประพฤติ

กรํ (มือ, กร, งวง) กร+อํ

..