๒๒๓. ปากหวานก้นเปรี้ยว

๒๒๓. ปากหวานก้นเปรี้ยว

ทุชฺชโน ปิยวาที จ, เนตํ วิสฺสาสการณํ;

มธุ ติฏฺฐติ ชิวฺหคฺเค, หทเย หลาหลํ วิสํฯ

„คนพาล มีปกติพูดจาน่ารัก

ข้อนั้น จะเป็นเหตุให้สนิทกัน หามิได้

คำพูดที่หวานของเขาตั้งอยู่ที่ปลายลิ้น,

แต่ในใจเขาคลือบด้วยพิษร้าย.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนพาล ๒๒๓ จาณักยนีติ ๒๔)

..

ศัพท์น่ารู้ :

ทุชฺชโน: (คนพาล, คนชั่ว, คนเลว, ทุรชน) ทุ+ชน > ทุชฺชน+สิ 

ปิยวาที: (คนมีปกติพูดคำน่ารัก, คนปากหวาน) ปิย+วาที > ปิยวาที+สิ 

จ: (ก็, แท้จริง, และ, ด้วย) เป็นนิบาต

เนตํ: แยกบทเป็น น+เอตํ (ไม่+ข้อนั้น) น เป็นนิบาต, เอตํ คือ เอต+สิ สัพพนาม

วิสฺสาสการณํ: (เป็นเหตุให้วิสาสะ, -สนิทชิดเชื้อ, -คุ้นเคยกัน) วิสฺสาส+การณ > วิสฺสาสการณ+สิ

มธุ: (น้ำผึ้ง, รสหวาน) มธุ+สิ (หมายถึง คำพูดที่ไพเราะ)

ติฏฺฐติ: (ตั้งอยู่, ดำรง, ยืน) √ฐา+อ+ติ ภูวาทิคณะ  กัตตุวาจก แปลง ฐา เป็น ติฏฺฐ ได้บ้าง ด้วยสูตรว่า ฐา ติฏฺโฐ. (รู ๔๙๒)

ชิวฺหคฺเค: (ปลายลิ้น) ชิวฺหา+อคฺค > ชิวฺหคฺค+สฺมึ, ชิวฺหา (ลิ้น), + อคฺค (ปลาย, ยอด)

หทเย: (หทัย, หัวใจ) หทย+สฺมึ 

หลาหลํ: (ร้ายแรง, พิษร้าย) หลาหล+สิ 

วิสํ: (ยาพิษ, พิษ) วิส+สิ

..