๒๑๕. โทษคนอื่นเห็นง่าย

๒๑๕. โทษคนอื่นเห็นง่าย

ติลมตฺตํ ปเรสญฺจ, อปฺปโทสญฺจ ปสฺสติ;

นาฬิเกรมฺปิ สโทสํ, ขลชาโต น ปสฺสติฯ

“คนเลวมักมองเห็นโทษที่เล็กน้อย 

เพียงเท่าเมล็ดงา ของคนอื่น, 

แต่โทษของตน แม้ใหญ่เท่าผลมะพร้าว

กลับมองไม่เห็นเลย.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนพาล ๒๑๕ โลกนีติ ๗๕ ธัมมนีติ ๓๕๑)

..

ศัพท์น่ารู้ :

ติลมตฺตํ: (เพียงเท่าเม็ดงา) ติล+มตฺต > ติลมตฺต+อํ

ปเรสญฺจ: ตัดบทเป็น ปเรสํ+จ (ของคนเหล่าอื่น+ด้วย) ปร+นํ = ปเรสํ สัพพนาม

อปฺปโทสญฺจ: ตัดบทเป็น อปฺปโทสํ+จ (โทษเล็กน้อยด้วย) 

ปสฺสติ: (ย่อมเห็น) ทิส+อ+ติ ภูวาทิ. กัตตุ.

นาฬิเกรมฺปิ: ตัดบทเป็น นาฬิเกรํ+อปิ (แม้เท่าลูกมะพร้าว) นาฬิเกร+อํ (ลูกมะพร้าว) นาฬิเกร+อํ = นาฬิเกรํ

สโทสํ: (โทษของตน) สก+โทส > สโทส+อํ

ขลชาโต: (คนพาล, คนเลวชาติ) ขล+ชาต > ขลชาต+สิ 

น: (ไม่, หามิได้) นิบาตบอกปฏิเสธ

ปสฺสติ (ย่อมเห็น) ทิส+อ+ติ แปลง ทิส เป็น ปสฺส ได้บ้าง ด้วยสูตรว่า ทิสสฺส ทิสฺสปสฺสทกฺขา วา. (รู ๔๘๓)

..