๒๑๗. วิธีครองใจคน

๒๑๗. วิธีครองใจคน

ลุทฺธํ อตฺเถน คณฺเหยฺย, ถทฺธํ อญฺชลิกมฺมุนา;

ฉนฺทานุวตฺติยา มูฬฺหํ, ยถาภูเตน ปณฺฑิตํฯ

"ครองใจคนขี้โลภด้วยให้ทรัพย์,

ครองใจคนแข็งกระด้างด้วยการอ่อนโยน;

ครองใจคนหลงด้วยคล้อยตามความประสงค์,

ครองใจคนมีปัญญาด้วยทำตามที่เป็นจริง.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนพาล ๒๑๗ โลกนีติ ๗๘ มหารหนีติ ๑๔๘)

..

ศัพท์น่ารู้ :

ลุทฺธํ: (คนขี้โลภ, ราคจริต) ลุทฺธ+อํ

อตฺเถน: (ทรัพย์, ประโยชน์, ต้องการ, เนื้อความ, อรรถะ) อตฺถ+นา 

คณฺเหยฺย: (จับ, ถือ, ยึด, ชนะ, ครอง) √คห+ณฺหา+เอยฺย กัตตุวาจก คหาทิคณะ ลง ณฺหา ปัจจัย ด้วยสูตรว่า คหาทิโต ปฺปณฺหา. (รู ๕๑๗), ลบ ห ด้วยสูตรว่า หโลโป ณฺหามฺหิ. (รู ๕๑๘) = ค+ณฺหา+เอยฺย 

ถทฺธํ: (คนกระด้าง, แข็งทื้อ, โมหจริต) ถทฺธ+อํ 

อญฺชลิกมฺมุนา: (กรรมคืออัญชลี, กระทำการนอบน้อม, -อ่อนโยน) อญฺชลิ+กมฺม > อญฺชลิกมฺม+นา

ฉนฺทานุวตฺติยา: (คล้อยตามความประสงค์, -ต้องการ, -ฉันทะ) ฉนฺท+อนุวตฺติ > ฉนฺทานุวตฺติ+นา 

มูฬฺหํ: (คนหลง, ซื่อบื้อ, คนงมงาย, โมหจริต) มูฬห+อํ

ยถาภูเตน: (ตามความเป็นจริง) ยถา+ภูต > ยถาภูต+นา 

ปณฺฑิตํ: (คนฉลาด, คนมีปัญญา, บัณฑิต) ปณฺฑิต+อํ

..