๒๕๐. คุณสมบัติของเพื่อนหรือครูที่ดี

๒๕๐. คุณสมบัติของเพื่อนหรือครูที่ดี  

ปิโย ครุ ภาวนิโย, วตฺตา จ วจนกฺขโม;

คมฺภิรญฺจ กถํ กตฺตา, น จฏฺฐาเน นิโยชโก;

ตํ มิตฺตํ มิตฺตกาเมน, ยาวชีวมฺปิ เสวิยํฯ

"มิตรใดเป็นที่รักใคร่ ๑ เป็นที่เคารพ ๑ ควรสรรเสริญ ๑,

ฉลาดพูด ๑ อดทนถ้อยคำ ๑; พูดถ้อยคำลึกซึ้ง ๑ และ

ไม่ชักนำในทางที่ไม่ดี ๑; มิตรซึ่งมีคุณสมบัติเช่นนั้น 

ผู้ปรารถนาเป็นมิตร พึงคบหาแม้ตราบเท่าสิ้นชีวิต.“

(กวิทปฺปณนีติ ๒๕๐, องฺ. สตฺตก. ๒๓/๓๔)

ศัพท์น่ารู้ :

ปิโย: (เป็นที่รัก, ที่พอใจ) ปิย+สิ

ครุ: (เป็นที่เคารพ, หนักแน่น) ครุ+สิ 

ภาวนีโย: (ควรสรรเสริญ, ควรยกย่อง, ควรชมเชย) ภาวนีย+สิ 

วตฺตา: (ฉลาดพูด, ผู้กล่าว) วตฺตุ+สิ 

จ: (ด้วย, และ) นิบาต

วจนกฺขโม: (ผู้อดทนต่อถ้อยคำ) วจนกฺขม+สิ

คมฺภีรญฺจ: ตัดบทเป็น คมฺภีรํ+จ (ลึกซึ้งด้วย), คมฺภีรา+อํ (เป็นวิเสสนะของ กถา)

กถํ: (ถ้อยคำ) กถา+อํ อิต. 

กตฺตา: (ผู้ทำ) กตฺตุ+สิ, 

โน: (ไม่, หามิได้) นิบาต 

จฏฺฐาเน: ตัดบทเป็น จ+อฏฺฐาเน (ที่มิใช่ฐานะ, ที่ไม่สมควร) อฏฺฐาน+สฺมึ

นิโยชโก: (ผู้ประประกอบ, ชักชวน) นิโยชก+สิ

ตํ: (นั้น) ต+สิ 

มิตฺตํ: (มิตร, เพื่อน) มิตฺต+สิ 

มิตฺตกาเมน: (อันผู้ต้องการมิตร, อยากมีเพื่อน) มิตฺตกาม+นา 

ยาวชีวมฺปิ: ตัดบทเป็น ยาวชีวํ+อปิ (แม้ตราบชีวิต) ยาวชีว+อํ 

เสวิยํ: (ควรเสพ, ควรคบ) เสว+อิ+ณฺย กิจจปัจจัยในกิตก์

 จบหมวดว่าด้วยการคบมิตร