๒๕๖. สร้างฝันให้เป็นจริง

๒๕๖. สร้างฝันให้เป็นจริง

ธนมิจฺเฉ วาณิเชยฺย, วิชฺชมิจฺเฉ ภเช สุตํ;

ปุตฺตมิจฺเฉ ตรุณิตฺถึ, ราชามจฺจํ อิจฺฉาคเตฯ

“อยากมีทรัพย์ ต้องคบหาพ่อค้า,

อยากมีวิชา ต้องคบหาบัณฑิต,

อยากมีลูกสืบสกุล ต้องแต่งกับหญิงสาว,

อยากมีอานาจ ต้องเข้าหานักการเมือง.“

(กวิทปฺปณนีติ ๒๕๖)

…..

ศัพท์น่ารู้ :

ธนมิจฺเฉ: ตัดบทเป็น ธนํ+อิจฺเฉ, ธนํ (ทรัพย์, สมบัติ) ธน+อํ นป., อิจฺเฉ (พึงปรารถนา, ต้องการ, อยากได้) อิสุ+อ+เอยฺย

วาณิเชยฺย: (การค้าขาย, พ่อค้า) ศัพท์นี้ ยังไม่แน่ใจว่า มาอย่างไร? (ขอฝากไว้ก่อน :-) )

วิชฺชมิจฺเฉ: ตัดบทเป็น วิชฺชํ+อิจฺเฉ, วิชฺชํ (วิชา, ความรู้, ปัญญา) วิชฺชา+อํ อิต. อิจฺเฉ (ปรารถนา)

ภเช: (พึงคบ, สมาคม) ภช+อ+เอยฺย

สุตํ: (ผู้รู้, นักปราชญ์, พหูสูตร) สุต+อํ 

ปุตฺตมิจฺเฉ: ตัดบทเป็น ปุตฺตํ+อิจฺเฉ, ปุตฺต+อํ ป., อิจฺเฉ (ปรารถนา)

ตรุณิตฺถึ: (หญิงสาว, หญิงวัยรุ่น) ตรุณิตฺถี+อํ อิต.

ราชามจฺจํ: (อำมาตย์ของพระราชา, ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่) ราชามจฺจ+อํ, ราช (ราชา) อามจฺจ (อำมาตย์) อิจฺฉาคเต: (ผู้มีความปรารถนาอันถึงแล้่ว, ผู้มีอำนาจ?) อิจฺฉาคต+โย ? 

..

ต่อไปก็เป็นการนำเอาคาถาเดียวกันนี้ ที่ปรากฏในคัมภีร์นีติอื่น มาเปรียบเทียบกันเพื่อเป็นแนวทางในการศึกษาวิธีใช้ศัพท์ที่ต่างกันออกไป เพื่อความเป็นผู้ฉลาดในอักษรต่อไป.

ในโลกนีติ (โลกนีติ ๑๑๖) ท่านใช้ศัพท์ชัดเจน เข้าใจง่ายดี ดังนี้

ธนมิจฺเฉยฺย วาณิชฺชํ, 

วิชฺชมิจฺเฉ ภเช สุตํ;

ปุตฺตมิจฺเฉ ตรุณิตฺถึ, 

ราชามจฺจํ วสํ คเมฯ

ส่วนในธรรมนีติ (ธมฺมนีติ ๒๒๓) คล้ายกับกวิทัปปณนีติมาก แต่ยังมีศัพท์ที่ต่างกันอีกนิดหน่อย ดังนี้

ธนมิจฺเฉ วณิชฺเชยฺย, 

สิปฺปมิจฺเฉ พหุสฺสุเต;

ปุตฺตมิจฺเฉ นาริกญฺเญ, 

ราชามจฺจํ อิจฺฉาคเตฯ

ต้องการทรัพย์ ต้องค้าขาย

ต้องการความรู้ ต้องคบหาบัณฑิต

ต้องการมีลูก ต้องแต่งกับหญิงสาว

ต้องการรับราชการ ต้องเข้าหาผู้มีอำนาจ.

..