ปัญหาและเฉลย(วิชาวินัยบัญญัติ) นักธรรมชั้นเอก ปี 2544

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นเอก

สอบในสนามหลวง

วันจันทร์ ที่ ๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๔

____________________

๑.

๑.๑

อปโลกนกรรมมีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

๑.๒

สงฆ์ผู้ทำสังฆกรรม มีกำหนดจำนวนไว้อย่างไร ?

ตอบ:

๑.๑

มี ๕ อย่างคือ

๑) นิสสารณา นาสนะสามเณรผู้กล่าวตู่พระผู้มีพระภาคเจ้า

๒) โอสารณา รับสามเณรผู้ถูกนาสนะแล้วกลับประพฤติเรียบร้อย ให้เข้าหมู่

๓) ภัณฑูกรรม บอกขออนุญาตปลงผมคนผู้จะบวชอันภิกษุจะทำเอง

๔) พรหมทัณฑ์ ประกาศไม่ว่ากล่าวภิกษุหัวดื้อว่ายาก

๕) กัมมลักขณะ อปโลกน์แจกอาหารในโรงฉันเป็นต้น

๑.๒

มีกำหนดจำนวนไว้ดังนี้

จตุวรรค สงฆ์มีจำนวน ๔ รูป

ปัญจวรรค สงฆ์มีจำนวน ๕ รูป

ทสวรรค สงฆ์มีจำนวน ๑๐ รูป

วีสติวรรค สงฆ์มีจำนวน ๒๐ รูป

๒.

๒.๑

วัตถุที่ใช้เป็นนิมิตกำหนดเขตสีมามีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

๒.๒

ปัจจุบันนิยมใช้วัตถุอะไรเป็นนิมิต ? และวัตถุที่จะใช้เป็นนิมิตนั้นได้มีกำหนดไว้อย่างไร ?

ตอบ:

๒.๑

มี ๘ อย่างคือ

๑) ภูเขา

๒) ศิลา

๓) ป่าไม้

๔) ต้นไม้

๕) จอมปลวก

๖) หนทาง

๗) แม่น้ำ

๘) น้ำ

๒.๒

ใช้ศิลาเป็นนิมิต มีกำหนดไว้ดังนี้

๑) เป็นศิลาหินแท้ หินปนแร่ ใช้ได้ทั้งหมด

๒) เป็นศิลามีก้อนโตไม่ถึงตัวช้าง ขนาดเท่าศีรษะโคหรือ กระบือเขื่อง ๆ

๓) เป็นศิลาแท่งเดียว

๔) อย่างเล็กขนาดเท่าก้อนน้ำอ้อยหนัก ๓๒ ปะละ ราว ๕ ชั่ง ก็ใช้ได้

๓.

๓.๑

สมานสังวาสสีมา และติจีวราวิปปวาสสีมา ได้แก่สีมาเช่นไร ?

๓.๒

ในการถอน และสมมติ สีมาทั้ง ๒ นี้ มีวิธีปฏิบัติก่อนหลังอย่างไร ?

ตอบ:

๓.๑

สีมาที่ทรงพระอนุญาตให้สงฆ์สมมติเป็นแดนมีสังวาสเสมอกัน ภิกษุผู้อยู่ในเขตนี้มีสิทธิในอันจะเข้าอุโบสถ ปวารณา และสังฆกรรมร่วมกัน เรียกว่าสมานสังวาสสีมา สมานสังวาสสีมานี้ ทรงพระอนุญาตให้สมมติติจีวราวิปปวาส ซ้ำลงได้อีก เว้นบ้าน และอุปจารบ้าน
อันตั้งอยู่ในสีมานั้น เมื่อได้สมมติอย่างนี้แล้ว แม้ภิกษุอยู่ห่างจากไตรจีวรในสีมานั้น ก็ไม่เป็นอันอยู่ปราศ เรียกว่าติจีวราวิปปวาสสีมา

๓.๒

ในการถอน ให้ถอนติจีวราวิปปวาสสีมาก่อน ถอนสมานสังวาสสีมาภายหลังในการสมมติ ให้สมมติสมานสังวาสสีมาก่อน สมมติติจีวราวิปปวาสสีมาภายหลัง

๔.

๔.๑

ภิกษุผู้ควรได้รับสมมติให้เป็นภัตตุทเทสกะ ต้องประกอบด้วยคุณสมบัติเช่นไร ?

๔.๒

ภัตรที่ควรแจกเฉพาะมีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

ตอบ:

๔.๑

ต้องประกอบด้วยคุณสมบัติดังนี้คือ

๑) เว้นอคติ ๔ คือฉันทาคติ โทสาคติ โมหาคติ ภยาคติ

๒) รู้จักภัตรที่ควรแจกหรือมิควรแจก

๓) รู้จักลำดับที่พึงแจก

๔.๒

มี ๕ อย่างคือ

๑) อาคันตุกภัตร อาหารที่เขาถวายเฉพาะภิกษุอาคันตุกะ

๒) คมิยภัตร อาหารที่เขาถวายเฉพาะภิกษุผู้จะไปอยู่ที่อื่น

๓) คิลานภัตร อาหารที่เขาถวายเฉพาะภิกษุอาพาธ

๔) คิลานุปัฏฐากภัตร อาหารที่เขาถวายเฉพาะภิกษุผู้พยาบาลไข้

๕) กุฏิภัตร อาหารที่เขาถวายแก่ภิกษุผู้อยู่ในกุฏิที่เขาสร้าง

๕.

๕.๑

อภัพบุคคลในอุปสมบทกรรมได้แก่บุคคลเช่นไร ? โดยวัตถุมีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

๕.๒

ปัจฉิมกิจแห่งการอุปสมบทมีอะไรบ้าง ? ตอบเพียง ๒ ข้อ

ตอบ:

๕.๑

ได้แก่บุคคลที่ไม่สมควรแก่การอุปสมบท อุปสมบทไม่ขึ้น ถูกห้ามอุปสมบทตลอดชีวิต โดยวัตถุมี ๓ คือ

๑) พวกที่มีเพศบกพร่อง ไม่รู้ว่าเป็นชายหรือเป็นหญิง

๒) พวกประพฤติผิดพระธรรมวินัย เช่น ฆ่าพระอรหันต์ เป็นต้น

๓) พวกประพฤติผิดต่อกำเนิดของตน คือฆ่ามารดาบิดา

๕.๒

มี ๖ ข้อ (ตอบเพียง ๒ ข้อ) คือ

๑) วัดเงาแดดในทันที

๒) บอกประมาณแห่งฤดู

๓) บอกส่วนแห่งวัน

๔) บอกสังคีติ

๕) บอกนิสสัย ๔

๖) บอกอกรณียกิจ ๔

๖.

๖.๑

วิวาทาธิกรณ์คืออะไร ?

๖.๒

วิวาทาธิกรณ์นั้น ระงับด้วยอธิกรณสมถะกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

ตอบ:

๖.๑

คืออธิกรณ์ที่เกิดจากการทะเลาะกัน โต้เถียงกัน โดยปรารภพระธรรมวินัย

๖.๒

ด้วยอธิกรณสมถะ ๒ อย่างคือ

๑) สัมมุขาวินัย

๒) เยภุยยสิกา

๗.

๗.๑

วุฏฐานวิธี แปลว่าอะไร ? ประกอบด้วยอะไรบ้าง ?

๗.๒

ในการทำวุฏฐานวิธีแต่ละอย่างนั้น ต้องการสงฆ์จำนวนเท่าไร ?

ตอบ:

๗.๑

แปลว่าระเบียบเป็นเครื่องออกจากอาบัติ ประกอบด้วย ปริวาส มานัต ปฏิกัสสนา และอัพภาน

๗.๒

การให้ปริวาส ให้มานัต และทำปฏิกัสสนาต้องการสงฆ์จตุวรรค การให้อัพภาน ต้องการสงฆ์วีสติวรรค

พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕, (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

๘.

๘.๑

ตามมาตรา ๑๒ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ กำหนดองค์ประกอบของมหาเถรสมาคมไว้อย่างไร ?

๘.๒

มหาเถรสมาคมมีอำนาจหน้าที่อย่างไร ? ตอบเพียง ๒ ข้อ

ตอบ:

๘.๑

กำหนดไว้ดังนี้

สมเด็จพระสังฆราช ทรงดำรงตำแหน่งประธานกรรมการโดยตำแหน่งสมเด็จพระราชาคณะทุกรูป เป็นกรรมการโดยตำแหน่ง และพระราชาคณะซึ่งสมเด็จพระสังฆราชทรงแต่งตั้ง มีจำนวนไม่เกิน ๑๒ รูป เป็นกรรมการ

๘.๒

มีอำนาจหน้าที่อย่างนี้ (ตอบเพียง ๒ ข้อ)

๑) ปกครองคณะสงฆ์ให้เป็นไปโดยเรียบร้อยดีงาม

๒) ปกครองและกำหนดการบรรพชาสามเณร

๓) ควบคุมและส่งเสริมการศาสนศึกษา การศึกษาสงเคราะห์ การสาธารณูปการ และการสาธารณสงเคราะห์ของคณะสงฆ์

๔) รักษาหลักพระธรรมวินัยของพระพุทธศาสนา

๕) ปฏิบัติหน้าที่อื่นๆ ตามที่บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัตินี้หรือกฎหมายอื่น

๙.

๙.๑

ตามมาตรา ๒๑ แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ให้จัดแบ่งเขตปกครองคณะสงฆ์ส่วนภูมิภาคไว้อย่างไร ?

๙.๒

พระภิกษุจะต้องรับนิคหกรรมเมื่อทำผิดเช่นไร ? และได้รับนิคหกรรม
ให้สึก ต้องสึกภายในเวลาเท่าไร ?

ตอบ:

๙.๑

แบ่งดังนี้คือ ๑) ภาค

๒) จังหวัด

๓) อำเภอ

๔) ตำบล

ส่วนจำนวนและเขตปกครองดังกล่าวให้เป็นไปตามที่กำหนดในกฎมหาเถรสมาคม

๙.๒

เมื่อกระทำการล่วงละเมิดพระธรรมวินัย และนิคหกรรมที่จะลงโทษแก่ภิกษุจะต้องเป็นนิคหกรรมตามพระธรรมวินัยต้องสึกภายใน ๒๔ ชั่วโมง นับแต่เวลาที่ได้ทราบคำวินิจฉัยนั้น

๑๐.

๑๐.๑

พระภิกษุจะไม่สังกัดอยู่ในวัดใดวัดหนึ่งเลยได้หรือไม่ อ้างมาตราประกอบด้วย ?

๑๐.๒

เจ้าพนักงาน ตามความในประมวลกฎหมายอาญา ในพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ได้แก่ใคร ?

ตอบ:

๑๐.๑

ไม่ได้, ตามมาตรา ๒๗ (๓) แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ๒๕๐๕, (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

๑๐.๒

ได้แก่พระภิกษุซึ่งได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งในการปกครองคณะสงฆ์ และไวยาวัจกร เป็นเจ้าพนักงานตามความในประมวลกฎหมายอาญา (มาตรา ๔๕)

 __________________

ผู้ออกข้อสอบ	:	๑.	พระเทพเวที	วัดชนะสงคราม
		๒.	พระเทพรัชมงคลเมธี	วัดนรนาถสุนทริการาม
		๓.	พระศรีรัตนโมลี	วัดพระปฐมเจดีย์ จ.นครปฐม
ตรวจ/ปรับปรุง	:	โดยสนามหลวงแผนกธรรม