๒๓๑. คนดีที่ควรคบ

๒๓๑. คนดีที่ควรคบ

สทฺธาสีลาทิสมฺปนฺโน, สุมิตฺโต สาธุมานุโส;

ตาทิสํ มิตฺตํ เสเวยฺย, วุทฺธิกาโม วิจกฺขโณฯ

„ผู้ใดเป็นมนุษย์ที่ดี มีน้ำใจงาม,

ถึงพร้อมด้วยศรัทธาและศีลเป็นต้น;

ชนผู้มีปัญญาปรารถนาความเจริญ,

พึงคบหามิตรผู้เช่นนั้นเถิด.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดมิตร ๒๓๑ )

..

ศัพท์น่ารู้ :

สทฺธาสีลาทิสมฺปนฺโน: (ผู้ถึงพร้อมด้วยศรัทธาและศีลเป็นต้น) สทฺธา+สีล > สทฺธาสีล+อาทิ+สมฺปนฺน > สทฺธาสีลาทิสมฺปนฺน+สิ เป็นสมาสท้อง มี วิ. ว่า สทฺธา จ สีลญฺจ สทฺธาสีลํ (ศรัทธาและศีล ชื่อว่า สทฺธาสีลํ) ทวันทสมาส, สทฺธาสีลํ อาทิ เยสํ เต สทฺธาสีลาทโย, ธมฺมา. (ธรรมทั้งหลาย ชื่อว่า สทฺธาสีลาทิ เพราะเป็นธรรมที่มีศรัทธาและศีลเป็นต้น) ฉัฏฐี. พหุพพีหิสมาส, สทฺธาสีลาทีหิ สมฺปนฺโน, ปุคฺคโล. (บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยธรรมมีศรัทธาและศีลเป็นต้น ชื่อว่า สทฺธาสีลาทิสมฺปนฺโน) ตติยาตัป. มีทวันทะ และพหุพพีหิเป็นท้อง.

สุมิตฺโต: (มิตรที่ดีงาม, ผู้น้ำใจงาม) สุมิตฺต+สิ 

สาธุมานุโส: (มนุษย์ที่ดี, คนดี) สาธุมานุส+สิ

ตาทิสํ: (ผู้เช่นนั้น) ตาทิส+อํ 

มิตฺตํ: (มิตร, เพื่อน, สหาย) มิตฺต+อํ 

เสเวยฺย: (ควรคบ, ควรเสพ, คบหา) √เสว+อ+เอยฺย ภูวาทิคณะ กัตตุวาจก

วุทฺธิกาโม: (ผู้ใคร่ความเจริญ, ต้องการ-) วุทฺธิ+กาม > วุทฺธิกาม+สิ 

วิจกฺขโณ: (ผู้เห็นแจ้ง, ผู้มีปัญญา, -เห็นประจักษ์) วิจกฺขณ+สิ

..