โลกนีติ-นิคมนคาถา

โลกนีติ-นิคมนคาถา

ปณฺฑิโต สุชโน กณฺโฑ, ทุชฺชโน มิตฺตอิตฺถิ จ;

ราชา ปกิณฺณโก จาติ, สตฺตกณฺฑวิภูสิตํฯ

วิสุทฺธาจารเถเรน, วิสุทฺธารามวาสินา;

สพฺพกุลานมตฺถาย, วิโสธิตํ ปถกฺขเยฯ 

„คัมภีร์โลกนีติ อันประดับอย่างงดงาม

ด้วย ๗ หมวด คือ หมวดบัณฑิต ๑ หมวดคนดี ๑

หมวดคนพาล ๑ หมวดมิตร ๑ หมวดหญิง ๑

หมวดพระราชา ๑ และหมวดเบ็ดเตล็ด ๑

อันพระมหาเถรวิสุทธาจารผู้อยู่ประจำที่วัดวิสุทธาราม 

เมืองมัณฑเล ได้ตรวจชำระและเรียบเรียงไว้ 

เพื่อประโยชน์แก่เหล่ากุลบุตรทั้งปวงแล."

..

ศัพท์น่ารู้ :

ปณฺฑิโต = ปัณฑิตกัณฑ์, หมวดว่าด้วยบัณฑิต

สุชโน กณฺโฑ = สุชนกัณฑ์, หมวดว่าด้วยคนดี

ทุชฺชโน = ทุชชนกัณฑ์, หมวดว่าด้วยคนชั่ว

มิตฺตอิตฺถิ จ = มิตตกัณฑ์และอิตถีกัณฑ์, หมวดว่าด้วยมิตร, และหมวดว่าด้วยหญิง

ราชา = ราชากัณฑ์, หมวดว่าด้วยพระราชา

ปกิณฺณโก = ปกิณณกกัณฑ์, หมวดว่าด้วยเรื่องเบ็ดเตล็ด

จาติ ตัดบทเป็น จ+อิติ (ด้วย + ดังนี้)

สตฺตกณฺฑวิภูสิตํ (ประดับโดยพิเศษ-, ประดับดีแล้วด้วย ๗ กัณฑ์) สตฺตกณฺฑ (เจ็ดหมวด) + วิภูสิต (ประดับประดาแล้วอย่างดี) > สตฺตกณฺฑวิภูสิต+สิ

วิสุทฺธาจารเถเรน (พระเถระนามว่าวิสุทธาจาร) วิสุทฺธาจาร+เถร > วิสุทฺธาจารเถร+นา

วิสุทฺธารามวาสินา (ผู้อยู่ประจำที่วัดวิสุทธาราม) วิสุทธาราม+วาสี > วิสุทธารามวาสี+นา

สพฺพกุลานมตฺถาย ตัดบทเป็น สพฺพกุลานํ+อตฺถาย (แก่กุลบุตรทั้งปวง + เพื่อประโยชน์)

วิโสธิตํ (ชำระแล้วโดยวิเศษ, ตรวจชำระแล้วเป็นอย่างดี)

ปถกฺขเย (?) อาจตัดบทเป็น ปถ+ขย เป็น ปถกฺขย+สฺมี หรือเปล่า? ถ้าเช่นนั้น ก็ต้องแปลว่า ในเพราะความสิ้นไปแห่งหนทาง หมายถึง เมืองหลวง คือ มัณฑเล (คิดเอานะครับ) ศัพท์นี้ ขอฝากผู้รู้ช่วยชี้แนะ จักเป็นพระคุณอย่างสูง. 

ข้าพเจ้าได้แปลคัมภีร์โลกนีติมากตามลำดับ ด้วยความรักและศรัทธาในภาษาบาฬีเป็นอย่างยิ่ง  ได้อาศัยโลกนีติบาฬีฉบับฉัฏฐสังคายนาในเว็บไซต์ www.tipitaka.org และได้อาศัยหนังสือโลกนีติไตรพากย์เป็นแนวทางค้นคว้าเวลาติดขัด ขอจบการแปลคัมภีร์โลกนีติแต่เพียงเท่านี้ ขอบุญกุศลจงสำเร็จแก่ผู้อ่านทุกท่านโดยทั่วกันด้วยเทอญ.

โสวัส ธงชัย

วันเสาร์ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๐

..