๓๔๐. สละชีพเพื่อชาติ

๓๔๐. สละชีพเพื่อชาติ

อตฺตานํ ปริจฺจาเคน, ยํ นิสฺสิตานุรกฺขนํ;

กโรนฺติ สชฺชนาเยว, น ตํ นิติมาตา มตํ ฯ

นักรบผู้ประดับตนแล้ว ทำการรักษาชาติ

ซึ่งเป็นที่ตนได้อยู่อาศัย ด้วยการสละตน, 

การตายของพวกเขา ชื่อว่าไม่สูญเปล่า 

เพราะเป็นการสละชีพตามธรรมเนียม.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๓๔๐, มหารหนีติ ๒๙)

--

ศัพท์น่ารู้ :

อตฺตานํ (ซึ่งตน) อตฺต+นํ, มหารหนีติ เป็น อตฺตโน.

ปริจฺจาเคน (ด้วยการสละรอบ, การบริจาค) ปริ+จาค > ปริจฺจาค+นา 

ยํ (ใด) ย+อํ สัพพนาม

นิสฺสิตานุรกฺขนํ (การตามรักษาสิ่งที่ตนอาศัย = การรักษาชาติ) นิสฺสิต+อนุรกฺขน > ยํนิสฺสิตานุรกฺขนํ+อํ ในมหารหนีติ เป็น ยํ สิตมนุรกฺขนํ

กโรนฺติ (ย่อมกระทำ) √กร+โอ+อนฺตุ ตนาทิ. กัตตุ.

สชฺชนาเยว = สชฺชนา+เอว (การติด, การตกแต่ง, การประดับ; คนทำความดี+นั่นเทียว)

น (ไม่, หามิได้) นิบาต

ตํ (นั้น) ต+สิ สัพพนาม

นิติมาตา = นีติมตา (เพราะเป็นการเสียชีพตามธรรมเนียม, ตายถูกแบบ) นีติ+มต > นีติมต+สฺมา, ในมหารหนีติ เป็น นีติมตา.

มตํ (รู้แล้ว, ตาย) √มน+ต > มต+สิ (รู้แล้ว, ทราบแล้ว)​ หรือ √มร+ต > มต+สิ (ตายแล้ว)

--

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ (พากย์ธัมมนีติ) ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

นักรบกำลังสรวมเกราะ สละตนทำการรักษาจ้าว

ของตนผู้พำนัก ความตายของเขา มิใช่ตายเปล่า

เพราะเป็นความตายถูกแบบ.

--

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้..

นักรบกำลังสวมเกราะ

สละตนรักษาเจ้านายผู้ที่ตนพึ่งพำนัก

ความตายของเขามิใช่ตายเปล่า

เพราะเป็นความตายถูกแบบ.

--