ปัญหาและเฉลย(วิชาวินัยบัญญัติ) นักธรรมชั้นตรี ปี 2545

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ ๒๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕

--------------------------------

๑. ๑.๑ พระวินัย คืออะไร ?

๑.๒ สิกขา ๓ เมื่อศึกษาแล้วจะได้ประโยชน์อย่างไร ?

๑. ๑.๑ คือพระพุทธบัญญัติและอภิสมาจาร ฯ

๑.๒ ย่อมได้ประโยชน์ดังนี้ ศึกษาเรื่องศีล ทำให้เป็นผู้มีกาย วาจาเรียบร้อย ศึกษา
เรื่องสมาธิทำให้ใจสงบมั่นคง ไม่ฟุ้งซ่าน ศึกษาเรื่องปัญญา ทำให้รอบรู้ในกอง
สังขาร ฯ

๒. ๒.๑ สิกขากับสิกขาบทต่างกันอย่างไร ?

๒.๒ สิกขาบทที่มาในพระปาฏิโมกข์มีเท่าไร ? อะไรบ้าง ?

๒. ๒.๑ สิกขา คือข้อที่ภิกษุต้องศึกษา

สิกขาบท คือพระบัญญัติมาตราหนึ่งๆ เป็นสิกขาบทอันหนึ่งๆ ฯ

๒.๒ มี ๒๒๗ ฯ

คือปาราชิก ๔ สังฆาทิเสส ๑๓ อนิยต ๒ นิสสัคคิยปาจิตตีย์ ๓๐
ปาจิตตีย์ ๙๒ ปาฏิเทสนียะ ๔ เสขิยะ ๗๕ อธิกรณสมถะ ๗

รวมเป็น ๒๒๗ ฯ

๓. ๓.๑ คำต่อไปนี้มีความหมายอย่างไร ?

ก) อาทิกัมมิกะ

ข) อเตกิจฉา

๓.๒ อาการที่ภิกษุจะต้องอาบัติมีเท่าไร ? อะไรบ้าง ?

๓. ๓.๑ ก) ภิกษุผู้ก่อเหตุให้ทรงบัญญัติสิกขาบทขึ้น ฯ

ข) อาบัติที่แก้ไขไม่ได้ ฯ

๓.๒ มี ๖ อย่าง คือ

๑. ต้องด้วยไม่ละอาย

๒. ต้องด้วยไม่รู้ว่า สิ่งนี้จะเป็นอาบัติ

๓. ต้องด้วยสงสัยแล้วขืนทำลง

๔. ต้องด้วยสำคัญว่าควรในของที่ไม่ควร

๕. ต้องด้วยสำคัญว่าไม่ควรในของที่ควร

๖. ต้องด้วยลืมสติ ฯ

๔. ๔.๑ คำว่า "ไถยจิต" หมายถึงอะไร ?

๔.๒ ในอทินนาทานสิกขาบท กำหนดราคาทรัพย์เป็นวัตถุแห่งอาบัติไว้อย่างไรบ้าง ?

๔. ๔.๑ หมายถึงจิตคิดจะลัก คือจิตคิดถือเอาของที่เจ้าของไม่ให้ด้วยอาการแห่งขโมย ฯ

๔.๒ กำหนดไว้อย่างนี้

ทรัพย์มีราคาตั้งแต่ ๕ มาสก ขึ้นไป เป็นวัตถุแห่งอาบัติปาราชิก

ทรัพย์มีราคาต่ำกว่า ๕ มาสก แต่สูงกว่า ๑ มาสก เป็นวัตถุแห่งอาบัติถุลลัจจัย

ทรัพย์มีราคาตั้งแต่ ๑ มาสก ลงไป เป็นวัตถุแห่งอาบัติทุกกฏ ฯ

๕. ๕.๑ สังหาริมทรัพย์ และอสังหาริมทรัพย์ ได้แก่ทรัพย์เช่นไร ?

๕.๒ การถือเอาทรัพย์ทั้ง ๒ อย่างนั้น กำหนดว่าถึงที่สุดไว้อย่างไร ?

๕. ๕.๑ สังหาริมทรัพย์ ได้แก่ทรัพย์หรือสิ่งของที่เคลื่อนที่ได้ ทั้งที่มีวิญญาณและไม่มี
วิญญาณ เช่นสัตว์และเงินทองเป็นต้น ฯ ส่วนอสังหาริมทรัพย์ ได้แก่ทรัพย์
หรือสิ่งของที่เคลื่อนที่ไม่ได้ โดยตรงได้แก่ที่ดิน โดยอ้อมนับของที่ติดเนื่องอยู่
กับที่นั้นด้วย เช่น ต้นไม้และเรือนเป็นต้น ฯ

๕.๒ สังหาริมทรัพย์ กำหนดว่าถึงที่สุดด้วยทำให้เคลื่อนจากฐาน ฯ

อสังหาริมทรัพย์ กำหนดว่าถึงที่สุดด้วยขาดกรรมสิทธิ์แห่งเจ้าของ ฯ

๖. ๖.๑ ปาราชิก ๔ สิกขาบทไหนที่ภิกษุใช้ให้เขาทำก็ต้องอาบัติถึงที่สุด ?

๖.๒ สังฆาทิเสส ๑๓ สิกขาบทไหนบ้างต้องอาบัติตั้งแต่แรกทำ ? มีชื่อเรียกอย่างไร ?

๖. ๖.๑ สิกขาบทที่ ๒ และสิกขาบทที่ ๓ ฯ

๖.๒ สิกขาบทที่ ๑ ถึงที่ ๙ ฯ เรียกว่า ปฐมาปัตติกะ ฯ

๗. ๗.๑ ภิกษุมีความกำหนัด จับต้องกะเทย บุรุษ และสัตว์ดิรัจฉานตัวผู้ เป็นอาบัติ
อะไร ?

๗.๒ อาบัติไม่มีมูล กำหนดโดยอาการอย่างไร ? โจทด้วยอาบัติไม่มีมูลเป็นอาบัติ
อะไร ?

๗. ๗.๑ จับต้อง กะเทย เป็นอาบัติถุลลัจจัย บุรุษ เป็นอาบัติทุกกฏ สัตว์ดิรัจฉานตัวผู้
เป็นอาบัติทุกกฏ ฯ

๗.๒ กำหนดโดยอาการ ๓ คือ ไม่ได้เห็นเอง ๑ ไม่ได้ยิน ๑ ไม่ได้รังเกียจ ๑ ว่า
ภิกษุนั้นต้องอาบัติชื่อนั้น ฯ โจทด้วยอาบัติปาราชิกต้องสังฆาทิเสส โจทด้วย
อาบัติสังฆาทิเสสต้องปาจิตตีย์ โจทด้วยอาบัติอื่นจากนี้ต้องปาจิตตีย์
ในมุสาวาทสิกขาบท ฯ

๘. ๘.๑ ผ้าจีวรที่ทรงอนุญาตให้ใช้ได้ทำด้วยวัตถุกี่ชนิด ? อะไรบ้าง ?

๘.๒ จีวร ผ้านิสีทนะ อังสะ ผ้าเช็ดหน้า ย่ามผ้า เมื่อจะใช้สอย อย่างไหนควรพินทุ
อย่างไหนไม่ควร ? เพราะเหตุใด ?

๘. ๘.๑ ๖ ชนิด คือ

๑. ทำด้วยเปลือกไม้ เช่น ผ้าลินิน

๒. ทำด้วยฝ้าย คือ ผ้าสามัญ

๓. ทำด้วยไหม คือ ผ้าแพร

๔. ทำด้วยขนสัตว์ เช่น ผ้าสักหลาด

๕. ทำด้วยเปลือกไม้ เช่น ผ้าป่าน (สาณะ)

๖. ทำด้วยสัมภาระเจือกัน ฯ

๘.๒ จีวร และอังสะ ควรพินทุ เพราะใช้ห่ม

ผ้านิสีทนะ ผ้าเช็ดหน้า และย่ามผ้า ไม่ต้องพินทุ เพราะไม่ได้ใช้นุ่งห่ม ฯ

๙. ๙.๑ ภิกษุพูดปดต้องอาบัตินั้นทราบแล้ว แต่ถ้าพูดเรื่องจริง จะต้องอาบัติอะไรหรือไม่ ?

๙.๒ ปฏิสสวะทุกกฏ คืออะไร ?

๙. ๙.๑ ต้องอาบัติเหมือนกันคือ บอกอุตตริมนุสสธรรมที่มีจริงแก่อนุปสัมบัน ต้อง
อาบัติปาจิตตีย์ ตามสิกขาบทที่ ๘ แห่งมุสาวาทวรรค บอกอาบัติชั่วหยาบของ
ภิกษุแก่อนุปสัมบัน เว้นไว้แต่ได้รับสมมติ ต้องอาบัติปาจิตตีย์ตามสิกขาบทที่
๙ แห่งมุสาวาทวรรค ฯ

๙.๒ คืออาบัติทุกกฏที่เกิดจากการรับคำด้วยจิตบริสุทธิ์ แต่ภายหลังไม่ได้ทำตามคำ
ที่รับปากไว้ ฯ

๑๐. ๑๐.๑ การนุ่งเป็นปริมณฑล คือการนุ่งอย่างไร ?

๑๐.๒ เสขิยวัตรว่าด้วยการรับบิณฑบาตมีหลายข้อ จงระบุมาเพียง ๒ ข้อ

๑๐. ๑๐.๑ คือนุ่งเบื้องบนปิดสะดือ แต่ไม่ถึงกระโจมอก เบื้องล่างปิดหัวเข่าทั้ง ๒ ลงมา
เพียงครึ่งแข้ง ไม่ถึงกรอมข้อเท้า ฯ

๑๐.๒ (เลือกตอบเพียง ๒ ข้อ)

ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักรับบิณฑบาตโดยเคารพ

ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เมื่อรับบิณฑบาต เราจักแลดูแต่ในบาตร

ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักรับแกงพอสมควรแก่ข้าวสุก

ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักรับบิณฑบาตแต่พอเสมอขอบปากบาตร ฯ

ผู้ออกข้อสอบ	:	๑.	พระเทพสีมาภรณ์	วัดพระนารายณ์มหาราช จ.นครราชสีมา
		๒.	พระราชปริยัติดิลก	วัดบพิตรพิมุข
ตรวจ/ปรับปรุง	:	โดยสนามหลวงแผนกธรรม