๑๐๔. รู้กับไม่รู้ทำอันไหนแย่กว่ากัน

๑๐๔. รู้กับไม่รู้ทำอันไหนแย่กว่ากัน

สพฺพตฺถ สตฺถโตเยว, คุณโทสวิเจจนํ;

ยํ กโรติ วินาสตฺถํ, สาหสํ กิมโตธิกํ ฯ

„การแยกแยกคุณและโทษโดยหลักการ

ในทุกแง่ทุกมุมแล้ว ย่อมกระทำกรรมใดเพื่อให้

เกิดความเสียหาย กรรมนั้นย่อมร้ายแรงยิ่งกว่า

กรรมของคนผู้ไม่รู้จักคุณและโทษ ได้อย่างไร.

(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๑๐๔)

..

ศัพท์น่ารู้ :

สพฺพตฺถ (ในที่ทั้งปวง) สพฺพ+ถ ปัจจัยในอรรถสัตตมีวิภัตติ

สตฺถโตเยว = สตฺถโต+ย อาคม+เอว (โดยตำรานั่นเทียว, โดยความรู้ของตนนั่นเทียว) สตฺถ+โต ปัจจัยในอรรถปัญจมีวิภัตติ, หรืออาจเป็น สก+อตฺถ > ส+อตฺถ > สตฺถ+โต (อันหลังนี้ไม่แน่ใจนะครับ)

คุณโทสวิเจจนํ (การแยกแยะ-, การติชม-, การพิพากษ์คุณและโทษ, -ข้อดีและเสีย, -ดีและชั่ว) คุณ+โทส+วิเจจน (น่าจะเป็น วิเวจน มากกว่า) > คุณโทสวิเวจน+สิ

ยํ (ใด) ย+อํ สัพพนาม

กโรติ (กระทำ, สร้าง, จัดการ) กร+โอ+ติ ตนาทิ. กัตตุ

วินาสตฺถํ (เพื่อความพินาศ, เพื่อให้ฉิบหาย) วินาส+ส 

สาหสํ (ความผลุนผลัน, ความร้ายกาจ, อย่างสาหัส) สาหส+สิ

กิมโตธิกํ ตัดบทเป็น กึ+อโต+อธิกํ (อะไร, หรือ + แต่สิ่งนี้ + ยิ่ง, มาก, วิเศษ) 

..