๗. เวชฺชาจริยกณฺฑ
อายุพฺเพทกตาภฺยาโส, สพฺเพสํ ปิยทสฺสโน;
อริยสีลคุโณเปโต, เอส เวชฺโช วิธียเตฯ
ผู้ใดมีความชำนาญในการรักษาโรค
เป็นที่รักและน่าทัศนาของมหาชนทั้งปวง
ประกอบด้วยคุณคือศีล(มารยาท)อันประเสริฐ
ผู้เช่นนั้น ควรยกย่องตั้งไว้ในตำแหน่งนายแพทย์.
(กวิทัปปณนีติ ๒๘๖, จาณกฺยนีติปาฬิ ๑๐๓)
ศัพท์น่ารู้ :
อายุพฺเพทกตาภฺยาโส (ผู้มีความชำนาญในการรักษาโรค) อายุ+เวท > อายุพฺเวท (อายุรเวท, วิชาเกื่ยวกับการรักษาโรค) + กต+อภฺยาส > กตาภฺยาส (ผู้มีความปรารถนายิ่ง, ความหวังยิ่งนักอันตนกระทำแล้ว) > อายุพฺเพทกตาภฺยาส+สิ. ค.
สพฺเพสํ (ของชนทั้งปวง) สพฺพ+นํ สัพพนาม
ปิยทสฺสโน (ผู้น่ารักและควรเห็น, เป็นที่รักและน่าทัศนา) ปิยทสฺสน+สิ ค.
อริยสีลคุโณเปโต (ผู้ประกอบด้วยคุณคือศีลอันประเสริฐ, -ของพระอริยเจ้า) อริย+สีล+คุณ+อุเปต > อริยสีลคุโณเปต+สิ ค.
เอส = เอโส (นั่น) เอต+สิ สัพพนาม
เวชฺโช (หมอ, แพทย์, ผู้รู้) เวชฺช+สิ ป.
วิธียเต (ถูกจัดการ, ถูกแต่งตั้ง) วิ+√ธา+ย+เต ภูวาทิ. กัมม. (ให้อ่านว่า:9 วิ บทหน้า+ธา ธาตุ+ย ปัจจัย+เต วิภัตติ หรือ ธา ธาตุมี วิ อุปสัคเป็นบทหน้า+ย ปัจจัย+เต วิภัตติ)
อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้
ผู้ใดรู้คัมภีร์อายุรเวท เป็นคนขยัน รู้วิชาการผ่าตัด
เป็นน่ารักน่าชม กอร์ปด้วยคุณคือมารยาทแพทย์อันประเสริฐ
[ผู้ที่กอร์ปด้วยคุณ ๕ นี้] ท้าวพญาควรตั้งให้เป็นนายแพทย์.
..
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen