๓๒๔. เหตุทำลายโภคทรัพย์

๓๒๔. เหตุทำลายโภคทรัพย์

สุราโยโค เวลาโล จ, สมชฺชจรณงฺคโต;

ขิฑฺฑาธุตฺโต ปาปมิตฺโต, อลโส โภคนาสกาฯ

เหตุทำให้ทรัพย์เสียหาย ๖ ประการ คือ:

๑. ดื่มสุรา 

๒. เที่ยวกลางคืน

๓. เที่ยวดูการการแสดง

๔. เป็นนักเลงการพนัน 

๕. คบคนชั่วเป็นมิตร และ

๖. เกียจคร้านทำงาน

(กวิทปฺปณนีติ ๓๒๔, โลกนีติ ๑๓๙, ธมฺมนีติ ๒๒๙)

..

ศัพท์น่ารู้ :

สุราโยโค (ประกอบสุรา, ดื่มสุรา, ขายเหล้า) สุราโยค+สิ  

เวลาโล (ค่ำคื่น, วิกาล, เที่ยวกลาง) วิกาล+สิ  

จ (ด้วย, และ) นิบาต 

สมชฺชจรณงฺคโต (เที่ยวดูการเล่น, เทียวดูงานมหรสพ) สมชฺชจรณงฺคต+สิ

ขิฑฺฑาธุตฺโต (นักเลงการพนัน) ขิฑฺฑาธุตฺต+สิ, ขิฑฺฑา อิต. (การเล่น, การร่าเริง, กีฬา), ธุตฺต ป. (นักเลง, นักเลงสกา) 

ปาปมิตฺโต มีมิตรชั่ว, มีเพื่อนเลว, ปาปมิตร,  ปาปมิตฺต+สิ, ปาป นป. (บาป, ชั่ว, เลว), มิตฺต ป. (มิตร, เพื่อน)

อลโส (เกียจคร้าน, สันหลังยาว) อลส+สิ

โภคนาสกา (เป็นเหตุทำให้โภคะพินาศ) โภคนาสก+โย, โภค ป. (โภคะ, ทรัพย์สิน) วิ. ภุชฺชตีติ โภโค (สิ่งที่บุคคลย่อมใช้สอย ชื่อว่า โภคะ) ภุช+ณ กัมมรูป กัมมสาธนะ, วุทธิ อุ เป็น โอ, แปลง ช เป็น ค; นาสก ป. (ทำลาย, ทำให้เสียหาย)

..

ในโลกนีติ (โลกนตีติ ๑๓๙) มีข้อความต่างกันดังนี้

สุราโยโค วิกาโล จ, สมชฺชจรณาลสํ;

ขิฑฺฑาธุตฺโต ปาปมิตฺโต, โภคนาสมุขา อิเมฯ

(แปล) 

ทางแห่งความเสื่อมโภคะเหล่านี้ คือ

๑. ดื่มสุรา

๒. เที่ยวกลางคืน

๓. เที่ยวดูการละเล่นการแสดง

๔. เกียจคร้านทำงาน

๕. เป็นนักเลงการพนัน และ

๖. คบคนชั่วเป็นมิตร

ส่วนในธัมมนีติ (ธมฺมนีติ ๒๒๙) มีข้อความแต่งต่างกันออกไปอีกนิดหน่อยดังนี้ 

สุราโยโค วิกาโล จ, สมชฺชานฆรงฺคโต;

ขิฑฺฑธุตฺโต ปาปมิตฺโต, อลโสโส อิเม ชนา;

มหาโภคา วินสฺสนฺติ, หีนภาวสฺสิทํ ผลํฯ

(แปล)

ชนเหล่านี้ คือ 

๑. คนดื่มสุรา

๒. คนเที่ยวกลางคืน

๓. คนมักไปโรงละคร

๔. คนเล่นการพนัน

๕. คนมีเพื่อนชั่ว และ

๖. คนเกียจคร้าน

ถึงมีโภคะมาก ก็จะพินาศ

นี้เป็นผลของความเสื่อม.

..