๓๑๑. อันตรายของพรหมจรรย์

๓๑๑. อันตรายของพรหมจรรย์

สลฺลเป อสิหตฺเถน, ปิสาเจนาปิ สลฺลเป;

อาสีวิสมฺปิ อาสีเท, เยน ทฏฺโฐ น ชีวติ;

น ตฺเวว เอโก เอกาย, มาตุคาเมน สลฺลเปฯ

บุคคลพึงสนทนาด้วยเพชฌฆาตก็ดี 

ด้วยปีศาจก็ดี พึงถูกต้อง อสรพิษที่กัดตายก็ดี 

ก็ไม่ร้ายแรงเหมือนสนทนาสองต่อสอง

ด้วยมาตุคามเลย.

(#กวิทัปปณนีติ อิตถีกัณฑ์ คาถาที่ ๓๑๑ #อัง. ปัญจก. ๒๒/๕๕ มาตุปุตติกสูตร)

…

ศัพท์น่ารู้ :

สลฺลเป (พึงสนทนา, พูดคุยกัน) สํ+ลป+อ+เอยฺย ภูวาทิ. กัตตุ.

อสิหตฺเถน (ด้วยผู้มีดาบในมือ, เพชฌฆาต) อสิ+หตฺถ > อสิหตฺถ+นา

ปิสาเจนาปิ ตัดบทเป็น ปิสาเจน+อปิ (แม้ด้วยปีศาจ, ปีศาจก็ดี) 

อาสีวิสมฺปิ ตัดบทเป็น อาสีวิสํ+อปิ (แม้ซึ่งอสรพิษ, งูพิษ) 

อาสีเท (นั่งใกล้, นั่งคลอเคลีย, ถูกต้อง) อา+สท+อ+เอยฺย ภูวาทิ. กัตตุ. ให้แปลง สท เป็น สีท ด้วยสูตรว่า สทสฺส สีทตฺตํ. (รู ๔๘๔)

เยน (อัน...ใด) ย+นา สัพพนาม

ทฏฺโฐ (อัน..กัดแล้ว, ถูกกัด) ทํส+ต > ทฏฺฐ+สิ

น (ไม่, หามิได้) นิบาตบอกปฏิเสธ

ชีวติ (ย่อมมีชีวิต, เป็นอยู่) ชีว+อ+ติ ภูวาทิ. กัตตุ.

ตฺเวว แยกเป็น ตุ+เอว นิบาต

เอโก (ผู้เดียว, เอก) เอก+สิ

เอกาย (ผู้เดียว) เอกา+นา อิต. วิเสสนะใน มาตุคาเมน. เอโก เอกาย = ตัวต่อตัว, สองต่อสอง.

มาตุคาเมน (ผู้หญิง, สตรี, มาตุคาม) มาตุคาม+นา

……