๑๔๐. ควรเป็นดุจพรานผู้กลัวภัย

๑๔๐. ควรเป็นดุจพรานผู้กลัวภัย

ทิวา นาทิกฺขา วตฺตพฺพํ, รตฺโต นาวจเนน จ;

สญฺจเรยฺย ภยา ภีโต, วเน วนจรี ยถาฯ

„บุคคลไม่ควรพูดจาในเวลากลางวัน

หรือในกลางคืน หากยังไม่แน่ใจ

ควรประพฤติดุจพรานผู้กลัวภัย

ท่องเที่ยวไปในป่า ฉะนั้น.“

(โลกนีติ หมวดเบ็ดเตล็ด คาถาที่ ๑๔๐)

..

ศัพท์น่ารู้ :

ทิวา (กลางวัน, ในวัน) นิบาต

นาทิกฺขา ตัดบทเป็น น+อทิกฺขา (ศัพท์นี้ ไม่แน่ใจครับว่าทำตัวอย่างไร? ขอฝากไว้ก่อน)

วตฺตพฺพํ (คำที่ควรกล่าว) วจ+ตพฺพ > วตฺตพฺพ+อํ

รตฺโต (กลางคืน, ในราตรี) รตฺติ+สฺมึ, แปลง สฺมึ เป็น โอ ได้บ้าง ด้วยสูตรว่า อาทิโต โอ จ. (รู ๑๘๖)

นาวจเนน ตัดบทเป็น น (ไม่) +อวจเนน (ด้วยการไม่พูด)

จ (ด้วย, และ) นิบาต

สญฺจเรยฺย (พึงเที่ยวไป, สัญจรไป, ประพฤติ) สํ+จร+อ+เอยฺย ภูวาทิ. กัตตุ.

ภยา (เพราะความกลัว, แต่ภัย) ภย+สฺมา

ภีโต (กลัวแล้ว, ผู้กลัว, คนกลัว) ภี+ต > ภีต+สิ

วเน (ในป่า, พนา) วน+สฺมึ

วนจรี (คนชอบเที่ยวป่า, นายพราน) วน+จร > วนจร+อี ปัจจัยในตัทธิต > วนจรี+สิ, ลบ สิ.

ยถา (เหมือน, ดุจ) นิบาตบอกการเปรียบเทียบ

คาถานี้ ค่อนข้างแปลยากหน่อยครับ จึงขอเอาคำแปลจากโลกนีติไตรพากย์ มาสรุปไว้ตามที่ปรากฎด้านบนนั้น พอเป็นแนวทางไปก่อนนะครับ.

..