๑๕๒. ไม่ควรรับประทานเนื้อโค

๑๕๒. ไม่ควรรับประทานเนื้อโค

เย จ ขาทนฺติ โคมํสํ, มาตุ มํสํว ขาทเร;

มเตสุ เตสุ คิชฺฌานํ, ทเท โสเต จ วาหเยฯ

„คนเหล่าใด รับประทาน เนื้อโค

คนเหล่านั้น เหมือนเคี้ยวกินเนื้อมารดา

เมื่อโคทั้งหลายตาย ควรให้แก่พวกแร้ง

หรือให้คนเอาไปทิ้งในกระแสน้ำเถิด.“

(โลกนีติ หมวดเบ็ดเตล็ด คาถาที่ ๑๕๒, กวิทัปปณนีติ ๓๓๐)

..

ศัพท์น่ารู้ :

เย (เหล่าใด) ย+โย สัพพนาม

จ (ก็, ด้วย, และ) นิบาต

ขาทนฺติ (เคี้ยวกิน,​ รัปประทาน) √ขาท+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.

โคมํสํ (เนื้อแห่งโค, เนื้อวัว) โค+มํส > โคมํส+อํ

มาตุ (ของมารดา, แห่งแม่) มาตุ+ส, ลบ ส วิภัตติและเอาที่สุดเป็น อุ ได้บ้าง ด้วยสูตรว่า อุ สสฺมึ สโลโป จ. (รู ๑๖๒)

มํสํว ตัดบทเป็น มํสํ+อิว (เนื้อ + เหมือน, ดุจ) 

ขาทเร (ย่อมเขี้ยวกิน, รับประทาน) √ขาท+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ. แปลง อนฺติ เป็น เร ได้บ้าง.

มเตสุ (ตายแล้ว) √มร+ต > มต+สุ

เตสุ (เหล่านั้น) ต+สุ สัพพนาม

คิชฺฌานํ (นกแร้ง ท.) คิชฺฌ+นํ

ทเท (พึงให้) √ทา+อ+เอยฺย ภูวาทิ. ชุโหตยาทินัย กัตตุ. 

โสเต (ในกระแสน้ำ) โสต+สฺมึ

จ (ด้วย, หรือ) นิบาต

วาหเย (พึงให้นำไป) √วห+ณย+เอยฺย ภูวาทิ​. เหตุกัตตุ.

..