๑๕๑. ควรรักโคดุจมารดาบิดา

๑๕๑. ควรรักโคดุจมารดาบิดา

โคณา หิ สพฺพคิหีนํ, โปสกา โภคทายกา;

ตสฺมา หิ มาตา ปิตูว, มานเย สกฺกเรยฺย จฯ

„จริงอยู่ โคทั้งหลายเป็นผู้เลี้ยงดู

เป็นผู้ให้โภคทรัพย์แก่คฤหัสถ์ทั้งปวง

เพราะเหตุนั้น บุคคลพึงนับถือและ

สักการะดุจมารดาและบิดาเถิด.“

(โลกนีติ หมวดเบ็ดเตล็ด คาถาที่ ๑๕๑, กวิทัปปณนีติ ๓๒๗)

..

ศัพท์น่ารู้ :

โคณา (โค, วัว ท.) โคณ+โย

หิ (จริงอยู่, ที่แท้, เพราะ) นิบาต

สพฺพคิหีนํ (แห่งคฤหัสถ์ทั้งปวง, ผู้อยู้ครองเรือนทุกคน) สพฺพ+คิหิ > สพฺพคิหิ+นํ

โปสกา (ผู้เลี้ยงดู) โปสก+โย

โภคทายกา (ผู้ให้โภคทรัพย์) โภค+ทายก > โภคทายก+โย

ตสฺมา หิ  (เพระเหตุนั้นแล) นิบาต

มาตาปิตูว ตัดบทเป็น มาตาปิตุ+อิว, หรือแยกเป็น มาตา ปิตุ+อิว (ดุจมารดา ดุจบิดา, เหมือนพ่อและแม่) 

มานเย (นับถือ, บูชา) มาน+ณย+เอยฺย จุราทิ. กัตตุ.

สกฺกเรยฺย (สัการะ, บูชา, ไหว้) สํ+√กร+โอ+เอยฺย ตนาทิ.​ กัตตุ.

จ (ด้วย, และ) นิบาต

..