๑๖๑. หญิงเก่งกว่าชาย

๑๖๑. หญิงเก่งกว่าชาย

ทฺวิคุโณ ถีนมาหาโร, พุทฺธิ จาปิ จตุคฺคุโณ;

ฉคฺคุโณ โหติ วายาโม, กาโม ตฺวฎฺฐคุโณ ภเวฯ

„ผู้หญิงกินอาหารมากกว่าชาย ๒ เท่า

ความฉลาดไหวพริบ มากกว่า ๔ เท่า

ความเพียรพยายาม มากว่า ๖ เท่า

ส่วนกามคุณอารมณ์ มากกว่า ๘ เท่า.“

(โลกนีติ หมวดเบ็ดเตล็ด คาถาที่ ๑๖๑, ธัมมนีติ ๑๖๗, มหารหนีติ ๒๐๐, กวิทัปปณนีติ ๓๑๑, จาณักยนีติ ๗๘)

..

ศัพท์น่ารู้ :

ทฺวิคุโณ (สองเท่า, สองคุณ) ทฺวิ (สอง) +คุณ (เท่า, คูณ) > ทฺวิคุณ+สิ 

ถีนมาหาโร ตัดบทเป็น ถีนํ+อาหาโร, ถี+นํ > ถีนํ (แก่/ของหญิง ท.), อาหาร+สิ > อาหาโร (อาหาร) วิ.  อาหรตีติ อาหาโร. (สิ่งที่นำมา ชื่อว่า อาหาร). อา+√หร-หรเณ+ณ กัตตุรูป กัตตุสาธนะ, อาหารมี ๔ อย่าง คือ กพฬึการาหาร อาหารคือคำข้าว ๑, ผัสสาหาร อาหารคือผัสสะ การกระทบ ๑, มโนสัญเจตนาหาร อาหารคือมโนสัญเจตนา ความจงใจ ๑ และ วิญญาณาหาร อาหารคือวิญญาณ ๑.

พุทฺธิ (ความรู้, ปัญญา, ความฉลาด, ไหวพริบ, ความคิดสร้างสรรค์) พุทฺธิ+สิ 

จาปิ (แม้ด้วย, และแม้) สมูหนิบาต 

จตุคฺคุโณ (สี่เท่า) จตุ+คุณ > จตุคฺคุณ+สิ

ฉคฺคุโณ (หกเท่า) ฉ+คุณ > ฉคฺคุณ+สิ บ้างแห่งเป็น ฉคุโณ ก็ได้

โหติ (ย่อมเป็น) √หู-สตฺตายํ+อ+ติ ภูวาทิคณะ กัตตัวาจก 

วายาโม (ความพยายาม, ขยัน, มั่นเพียร) วายาม+สิ

กาโม (ความต้องการ, ความใคร่, ปรารถนา) กาม+สิ 

ตฺวฎฺฐคุโณ = ตุ+อฏฺฐคุโณ, ตุ (ส่วน, แต่) นิบาต, อฏฺฐคุณ+สิ > อฏฺฐคุโณ (แปดเท่า) 

ภเว (พึงมี, พึงเป็น) √ภู-สตฺตายํ+อ+เอยฺย ภูวาทิคณะ กัตตุวาจก

ส่วนในจาณักยนีติ คาถา ๗๘ มีการใช้ศัพท์ต่างกันบ้าง และไพเราะสละสลวยดี จึงขอนำมาแสดงไว้เพื่อการศึกษา ดังนี้

อาหาโร ทฺวิคุโณ ถีนํ, พุทฺธิ ตาสํ จตุคฺคุโณ;

ฉคุโณ พฺยวสาโย จ, กาโม จฎฺฐคุโณ มโตฯ

„พวกผู้หญิงมีอาหารเป็นสองเท่า

ปัญญาของพวกหล่อนมากเป็นสี่เท่า

ส่วนความเพียรพยายามมีหกเท่า

และความต้องการมีมากถึงแปดเท่า.“

..