๑๕๓. อิตถีพลัง

๑๕๓. อิตถีพลัง

พลํ จนฺโท พลํ สูโร, พลํ สมณพฺรหฺมณา;

พลํ เวลํ สมุทฺทสฺส, พลํติพลมิตฺถิยา.

พระจันทร์และพระอาทิตย์ก็มีกำลัง

สมณะและพราหมณ์ก็มีกำลัง

มหาสมุทรก็มีกำลัง แต่ยังมีขอบเขต 

ส่วนผู้หญิงมีกำลังมากกว่ากำลังเหล่านั้น.

(ธรรมนีติ พลกถา ๑๕๓)

--

ศัพท์น่ารู้ :

พลํ จนฺโท (กำลังคือพระจันทร์,​ กำลังแห่งพระจันทร์) จนฺท+สิ

พลํ สูโร (กำลังคือพระทิตย์, กำล้งพระแห่งพระอาทิตย์) สูร+สิ, สูร แปลว่า กล้าหาญ และ พระอาทิตย์ ก็ได้

พลํ สมณพฺรหฺมณา (กำลังคือสมณพราหมณ์, กำลังสมณะแลพราหมณ์) สมณ+พฺราหฺมณ > สมณพฺราหฺมณ+โย

พลํ (กำลัง, พลัง, แรง) พล+สิ นป.

เวลํ (ขอบเขต) เวลา > เวล+สิ  (ศัพท์นี้ไม่แน่ใจครับ หรือว่าอาจจะแยกเป็น เว+อลํ ก็พอได้) 

สมุทฺทสฺส (สมุทร, ทะเล) สมุทฺท+ส

พลํติพลมิตฺถิยา ตัดบทเป็น พลํ+อติพลํ+อิตฺถิยา แปลว่า พลังของสตรีเป็นกำลังอย่างยิ่ง, กำลังของหญิงเป็นกำลังอันประเสริฐ

--

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

แรงพระจันทร์ แรงพระอาทิตย์ 

แรงสมณพราหมณ์

แรงสายน้ำแห่งทะเลก็พอทำเนา 

แต่แรงหญิงมีกำลังอย่างยิ่ง.

--

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้...

พระจันทร์ก็มีกำลัง พระอาทิตย์ก็มีกำลัง

สมณและพราหมณ์ก็มีกำลัง

คลื่นในมหาสมุทรก็มีกำลัง

ก็กำลังเหล่านี้ยังทำเนา

หญิงมีกำลังยิ่งกว่ากำลังหล่านั้น.

--