๑๙๑. ของควรรักษา

๑๙๑. ของควรรักษา

สพฺพทาปิ ธนํ รกฺเข, ทารํ รกฺเข ธนํปิจ;

ทารํ ธนญฺจ อตฺตานํ, รกฺขาเยว สทา ภเว.

พึงรักษาทรัพย์ไว้ในกาลทุกเมื่อ 

พึงรักษาภริยาและทรัพย์ไว้

ทรัพย์และภริยาที่รักษาได้แล้ว 

จะเป็นเครื่องรักษาตนตลอดไป.

(ธรรมนีติ ฆราวาสกถา ๑๙๑)

--

ศัพท์น่ารู้ :

สพฺพทาปิ ตัดบทเป็น สพฺพทา+อปิ (แม้ทุกเมื่อ, ในกาลทั้งปวง)

ธนํ รกฺเข (พึงรักษาทรัพย์) √รกฺข+อ+เอยฺย ภูวาทิ.​ กัตตุ.

ทารํ รกฺเข (พึงรักษาภริยา)

ธนํปิจ ตัดบทเป็น ธนํ+อปิจ (แม้ทรัพย์ด้วย)

ทารํ (ซึ่งภริยา) ทาร+อํ ป.

ธนญฺจ ตัดบทเป็น ธนํ+จ (ซึ่งทรัพย์ด้วย) ธน+อํ นป.

อตฺตานํ (ซึงตน) อตฺต+อํ

รกฺขาเยว ตัดบทเป็น รกฺขา+เอว ลง ย อาคมสนธิ (การรักษา-, เครื่องรักษา-, เครื่องป้องกันนั่นเทียว)

สทา (ทุกเมื่อ) สพฺพ+ทา ปัจจัยในอรรถสัตตมีวิภัตติ

ภเว (พึงเป็น) √ภู+อ+เอยฺย ภูวาทิ. กัตตุ.

--

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ (ธัมมนีติ) ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

พึงรักษาทรัพย์แม้ในกาลทุกเมื่อ 

แลพึงรักษาทรัพย์ไว้เลี้ยงภริยา 

พึงรักษาภริยา แลทรัพย์

ไว้เป็นเครื่องป้องกันตัวเสมอไป.

--

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้..

ควรรักษาทรัพย์ไว้ในกาลทุกเมื่อ

และต้องรักษาทรัพย์ไว้เลี้ยงลูกเมีย

แต่ต้องรักษาลูกเมียและทรัพย์ไว้

เพื่อป้องกันตัวตลอดไป.

--