๓๖๔. มีเงินให้เขากู้มีความรู้อยู่ในตำรา

๓๖๔. มีเงินให้เขากู้มีความรู้อยู่ในตำรา

โปตฺถเกสุ จ ยํ สิปฺปํ, ปรหตฺเถสุ ยํ ธนํ;

ยทา อิจฺเฉ สมุปฺปนฺเน, น ตํ สิปฺปํ น ตํ ธนํ.

มีความรู้แต่อยู่ในตำรา

มีทรัพย์แต่อยู่ในมือคนอื่น

เวลาความต้องการใช้สอยเกิดขึ้น

ความรู้นั้นก็ใช้ไม่ได้ ทรัพย์นั้นก็ใช้ไม่ได้.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๓๖๔, กวิทัปปณนีติ ๘๔, โลกนีติ ๑๓)

--

ศัพท์น่ารู้ : 

โปตฺถเกสุ (ใน-หนังสือ, ตำรา, ผ้าเปลือกไม้ ท.) โปตฺถก+สุ

จ (ด้วย, และ) นิบาต

ยํ (ใด) ย+สิ สัพพนาม

สิปฺปํ (ศิลปะ, ความรู้) สิปฺป+สิ นป.

ปรหตฺเถสุ (ในมือคนอื่น ท.) ปร+หตฺถ > ปรหตฺถ+สุ ป.

ธนํ (ทรัพย์, เงินทอง) ธน+สิ นป.

ยทา (ในกาลใด), ในโลกนีติและกวิทัปปณนีติ เป็น ยถากิจฺเจ

อิจฺเฉ (ความต้องการ) อิจฺฉ+สฺมึ

สมุปฺปนฺเน (เกิดขึ้นพร้อมแล้ว, เกิดขึ้นแล้ว) สํ+อุ+√ปท+ต > สมุปฺปนฺน+สฺมึ

น ตํ สิปฺปํ (ศิลปะนั้น มีอยู่ หามิได้, ไม่ใช่ศิลปะ, ไม่จัดว่าเป็นศิลปะ)

น ตํ ธนํ (ทรัพย์นั้น มีอยู่ หามิได้, ไม่ใช่ทรัพย์, ไม่จัดว่าเป็นทรัพย์)

____________________

ส่วนในโลกนึติไตรพากย์ (พากย์โลกนีติ) ท่านแปลไว้น่าฟังดี และมีคำโคลงประกอบไว้ด้วย จึงขอคัดลอกมาประกอบไว้ เพื่อประโยชน์แก่การศึกษาสำหรับท่านผู้สนใจต่อไป 

โปตฺถเกสุ จ ยํ สิปฺปํ, ปรหตฺเถสุ ยํ ธนํ;

ยถากิจฺเจ สมุปฺปนฺเน, น ตํ สิปฺปํ น ตํ ธนํฯ

ความรู้อยู่ในตำรา

และทรัพย์ไม่อยู่ในมือตน

ครั้นถึงโอกาสจะใช้

กลายเป็นไม่ใช่ความรู้

กลายเป็นไม่ใช่ทรัพย์

ความรู้เรียนรอบไว้--—ใบลาน

ทรัพย์ตกอื่นสาธารณ์--—ทั่วพร้อง 

เกิดกิจบ่กอปรการย์--—กายเปล่า อยู่แฮ

ชั่วเช่นอย่าเยียต้อง--—บทห้ามนัดการ.

__________________________

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ (พากย์ธัมมนีติ) ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

มีความรู้อยู่ในตำรา มีทรัพย์ในมือของผู้อื่น เมื่อ

ใดความต้องการเกิดขึ้นทันด่วน สิ่งนั้นก็กลายเป็น

ไม่ใช่ศิลป ไม่ใช่ทรัพย์.

--

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้..

มีความรู้อยู่ในสมุด

มีเงินให้เขากู้

เมื่อคราวต้องการขึ้นทันด่วน

ความรู้ไม่เป็นความรู้

ทรัพย์ก็ไม่เป็นทรัพย์.

--