๓๘๐. ชีวิตต่ำทำลายศรี

๓๘๐. ชีวิตต่ำทำลายศรี

นีเจ วาโส สิรึ หนฺติ, หนฺติ ครุํ จ ยาจโก;

ปสํสา สุคุณํ หนฺติ, หนฺติ จิตฺตํ อสญฺญตา.

การอยู่ในที่ต่ำทราม ย่อมทำลายศรี

คนชอบขอ ทำลายความน่าเชื่อถือ

การยกยอปอปั้น ทำลายคุณความดี

ความไม่สำรวมอินทรีย์ ทำลายจิตใจ.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๓๘๐)

--

ศัพท์น่ารู้ : 

นีเจ (ที่ต่ำ) นีจ+สฺมี, ถ้า อุจฺเจ (ที่สูง)

วาโส (การอยู่, การใช้ชีวิต, ความประพฤติ) วาส+สิ

สิรึ (สิริ,​ ศรี, ความสง่า) สิริ+อํ

หนฺติ (ฆ่า, กำจัด, บั่นรอน, เบียดเบียน, ทำลาย) √หน+อ+ติ ภูวาทิ. กัตตุ.

ครุํ (ความเคารพ, หนัก, ความเกรงใจ) ครุ+อํ

ยาจโก (ผู้ขอ, ยาจก) ยาจก+สิ

ปสํสา (ความสรรเสริญ, การยกย่อง) ปสํสา+สิ

สุคุณํ (คุณที่ดีงาม) สุคุณ+อํ

จิตฺตํ (จิต, ใจ) จิตฺต+อํ

อสญฺญตา (ความไม่สำรวม, ไม่ระวัง) น+สญฺญตา > อสญฺญตา+สิ

--

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ (พากย์ธัมมนีติ) ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

การอบรมในที่ต่ำย่อมบั่นรอนสิริ 

คนขอทานย่อมบั่นรอนความเคารพ 

การยกยอย่อมบั่นรอนคุณความดี

การไม่สำรวมย่อมบั่นรอนใจ.

--

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้..

การอบรมในสำนักต่ำบั่นรอนมิ่งขวัญ

คนขี้ขอบั่นรอนความเคารพ

การยกยอบั่นรอนคุณความดี

ความไม่สำรวมอินทรีย์บั่นรอนจิตใจ.

--