๓๘๑. ภัยของมนุษย์

๓๘๑. ภัยของมนุษย์

อสนํ ภยมนฺตานํ, มจฺจานํ มรณํ ภยํ;

อุตฺตมานนฺตุ สพฺเพสํ, อวมานํ ปรํ ภยํ. 

การกินจุกจิกเป็นภัยแห่งลำไส้

การตายเป็นภัยของมนุษย์ทั้งหลาย

ส่วนการดูหมิ่นกันเป็นภัยอย่างยิ่ง

สำหรับเหล่าชนชั้นสูงทั้งปวง.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๓๘๑, มหารหนีติ ๗๑)

--

ศัพท์น่ารู้ : 

อสนํ (การกินอาหาร) อสน+สิ, อสน แปลว่า หิน, ศิลา; ลูกศร, ลูกธนู, การซัดไป; ไม้ประดู่, ไม้รกฟ้า ก็ได้. ถ้า อนสน แปลว่า การอดอาหาร, ผู้หิวกระหาย.

ภยมนฺตานํ = ภยํ+อนฺตานํ (เป็นภัย+ของลำไส้ ท.) 

มจฺจานํ (ของคน, มนุษย์ ท.) มจฺจ+นํ

มรณํ (ความตาย, มรณะ) มรณ+สิ

ภยํ (ภัย, สิ่งน่ากลัว) ภย+สิ

อุตฺตมานนฺตุ = อุตฺตมานํ+ตุ (ที่สูง, เลิศ, ประเสริฐ, วิเศษ + ส่วน) อุตฺตม+นํ, ตุ เป็นนิบาต

สพฺเพสํ (ทั้งปวง, ทั้งหมด, ทั้งสิ้น, ทุกอย่าง) สพฺพ+นํ สัพพนาม

อวมานํ (การดูหมิ่น, การดูถูก, เหยียดหยาม) อวมาน+สิ

ปรํ (อื่น, อื่นอีก, นอกนี้) ปร+สิ สัพพนาม

--

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ (พากย์ธัมมนีติ) ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

การไม่กินเป็นภัยของไส้ 

ความตายเป็นภัยของสัตว์ 

และยังภัยอีกอย่างหนึ่ง

สำหรับคนชั้นสูงทั้งปวงคือความดูหมิ่น ฯ

--

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้..

ไม่กินเลยก็เป็นภัยแก่ลำไส้

กินมากเกินไปก็เป็นภัยแก่ลำไส้

ความตายเป็นภัยแก่สัตว์

แต่ภัยสำหรับคนชั้นสูงคือการดูหมิ่น.

--