ธมฺมปทคาถา (๑๗) โกธวคฺโค

      ธมฺมปทคาถาย สตฺตรสโม โกธวคฺโค

๒๒๑. โกธํ ชเห วิปฺปชเหยฺย มานํ, สญฺโญชนํ สพฺพมติกฺกเมยฺย;

       ตนฺนามรูปสฺมึ อสชฺชมานํ, อกิญฺจนํ นานุปตนฺติ ทุกฺขาฯ

๒๒๒. โย เว อุปฺปติตํ โกธํ, รถํ ภนฺตํว วารเย;

       ตมหํ สารถึ พฺรูมิ, รสฺมิคฺคาโห อิตโร ชโนฯ

๒๒๓. อกฺโกเธน ชิเน โกธํ, อสาธุํ สาธุนา ชิเน;

       ชิเน กทริยํ ทาเนน, สจฺเจนาลิกวาทินํฯ

๒๒๔. สจฺจํ ภเณ น กุชฺเฌยฺย, ทชฺชา อปฺปมฺปิ ยาจิโต;

       เอเตหิ ตีหิ ฐาเนหิ, คจฺเฉ เทวาน สนฺติเกฯ

๒๒๕. อหึสกา เย มุนโย, นิจฺจํ กาเยน สํวุตา;

       เต ยนฺติ อจฺจุตํ ฐานํ, ยตฺถ คนฺตฺวา น โสจเรฯ

๒๒๖. สทา ชาครมานานํ, อโหรตฺตานุสิกฺขินํ;

      นิพฺพานํ อธิมุตฺตานํ, อตฺถํ คจฺฉนฺติ อาสวาฯ

ธมฺมปทคาถา (๑๖) ปิยวคฺโค

     ธมฺมปทคาถาย โสฬสโม ปิยวคฺโค

๒๐๙. อโยเค ยุญฺชมตฺตานํ, โยคสฺมิญฺจ อโยชยํ;

      อตฺถํ หิตฺวา ปิยคฺคาหี, ปิเหตตฺตานุโยคินํฯ

๒๑๐. มา ปิเยหิ สมาคญฺฉิ, อปฺปิเยหิ กุทาจนํ;

      ปิยานํ อทสฺสนํ ทุกฺขํ, อปฺปิยานญฺจ ทสฺสนํฯ

๒๑๑. ตสฺมา ปิยํ น กยิราถ, ปิยาปาโย หิ ปาปโก;

      คนฺถา เตสํ น วิชฺชนฺติ, เยสํ นตฺถิ ปิยาปฺปิยํฯ

๒๑๒. ปิยโต ชายตี โสโก, ปิยโต ชายตี ภยํ;

      ปิยโต วิปฺปมุตฺตสฺส, นตฺถิ โสโก กุโต ภยํฯ

๒๑๓. เปมโต ชายตี โสโก, เปมโต ชายตี ภยํ;

      เปมโต วิปฺปมุตฺตสฺส, นตฺถิ โสโก กุโต ภยํฯ

๒๑๔. รติยา ชายตี โสโก, รติยา ชายตี ภยํ;

      รติยา วิปฺปมุตฺตสฺส, นตฺถิ โสโก กุโต ภยํฯ

ธมฺมปทคาถา (๑๕) สุขวคฺโค

      ธมฺมปทคาถาย ปณฺณรสโม สุขวคฺโค

๑๙๗. สุสุขํ วต ชีวาม, เวริเนสุ อเวริโน;

       เวริเนสุ มนุสฺเสสุ, วิหราม อเวริโนฯ

๑๙๘. สุสุขํ วต ชีวาม, อาตุเรสุ อนาตุรา;

       อาตุเรสุ มนุสฺเสสุ, วิหราม อนาตุราฯ

๑๙๙. สุสุขํ วต ชีวาม, อุสฺสุเกสุ อนุสฺสุกา;

      อุสฺสุเกสุ มนุสฺเสสุ, วิหราม อนุสฺสุกาฯ

๒๐๐. สุสุขํ วต ชีวาม, เยสํ โน นตฺถิ กิญฺจนํ;

      ปีติภกฺขา ภวิสฺสาม, เทวา อาภสฺสรา ยถาฯ

๒๐๑. ชยํ เวรํ ปสวติ, ทุกฺขํ เสติ ปราชิโต;

      อุปสนฺโต สุขํ เสติ, หิตฺวา ชยปราชยํฯ

๒๐๒. นตฺถิ ราคสโม อคฺคิ, นตฺถิ โทสสโม กลิ;

       นตฺถิ ขนฺธสมา ทุกฺขา, นตฺถิ สนฺติปรํ สุขํฯ

ธมฺมปทคาถา (๑๔) พุทฺธวคฺโค

     ธมฺมปทคาถาย จุทฺทสโม พุทฺธวคฺโค

๑๗๙. ยสฺส ชิตํ นาวชียติ, ชิตมสฺส โน ยาติ โกจิ โลเก;

       ตํ พุทฺธํ อนนฺตโคจรํ, อปทํ เกน ปเทน เนสฺสถฯ

๑๘๐. ยสฺส ชาลินี วิสตฺติกา, ตณฺหา นตฺถิ กุหิญฺจิ เนตเว;

      ตํ พุทฺธํ อนนฺตโคจรํ, อปทํ เกน ปเทน เนสฺสถฯ

๑๘๑. เย ฌานปสุตา ธีรา, เนกฺขมฺมูปสเม รตา;

       เทวาปิ เตสํ ปิหยนฺติ, สมฺพุทฺธานํ สตีมตํฯ

๑๘๒. กิจฺโฉ มนุสฺสปฏิลาโภ, กิจฺฉํ มจฺจาน ชีวิตํ;

       กิจฺฉํ สทฺธมฺมสฺสวนํ, กิจฺโฉ พุทฺธานมุปฺปโทฯ

๑๘๓. สพฺพปาปสฺส อกรณํ, กุสลสฺส อุปฺสมฺปทา;

       สจิตฺตปริโยทปนํ, เอตํ พุทฺธาน สาสนํฯ

๑๘๔. ขนฺตี ปรมํ ตโป ตีติกฺขา, นิพฺพานํ ปรมํ วทนฺติ พุทฺธา;

       น หิ ปพฺพชิโต ปรูปฆาตี, สมโณ โหติ ปรํ วิเหฐยนฺโตฯ

ธมฺมปทคาถา (๑๓) โลกวคฺโค

      ธมฺมปทคาถาย เตรสโม โลกวคฺโค

๑๖๗. หีนํ ธมฺมํ น เสเวยฺย, ปมาเทน น สํวเส;

      มิจฺฉาทิฏฺฐึ น เสเวยฺย, น สิยา โลกวฑฺฒโนฯ

๑๖๘. อุตฺติฏฺเฐ นปฺปมชฺเชยฺย, ธมฺมํ สุจริตํ จเร;

      ธมฺมจารี สุขํ เสติ, อสฺมึ โลเก ปรมฺหิ จฯ

๑๖๙. ธมฺมํ จเร สุจริตํ, น นํ ทุจฺจริตํ จเร;

      ธมฺมจารี สุขํ เสติ, อสฺมึ โลเก ปรมฺหิ จฯ

๑๗๐. ยถา ปุพฺพุฬกํ ปสฺเส, ยถา ปสฺเส มรีจิกํ;

      เอวํ โลกํ อเวกฺขนฺตํ, มจฺจุราชา น ปสฺสติฯ

๑๗๑. เอถ ปสฺสถิมํ โลกํ, จิตฺตํ ราชรถูปมํ;

      ยตฺถ พาลา วิสีทนฺติ, นตฺถิ สงฺโค วิชานตํฯ

๑๗๒. โย จ ปุพฺเพ ปมชฺชิตฺวา, ปจฺฉา โส นปฺปมชฺชติ;

      โสมํ โลกํ ปภาเสติ, อพฺภา มุตฺโตว จนฺทิมาฯ

ธมฺมปทคาถา (๑๒) อตฺตวคฺโค

     ธมฺมปทคาถาย ทฺวาทสโม อตฺตวคฺโค

๑๕๗. อตฺตานญฺเจ ปิยํ ชญฺญา, รกฺเขยฺย นํ สุรกฺขิตํ;

      ติณฺณํ อญฺญตรํ ยามํ, ปฏิชคฺเคยฺย ปณฺฑิโตฯ

๑๕๘. อตฺตานเมว ปฐมํ, ปฏิรูเป นิเวสเย;

      อถญฺญมนุสาเสยฺย, น กิลิสฺเสยฺย ปณฺฑิโตฯ

๑๕๙. อตฺตานญฺเจ ตถา กยิรา, ยถญฺญมนุสาสติ;

      สุทนฺโต วต ทเมถ, อตฺตา หิ กิร ทุทฺทโมฯ

๑๖๐. อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ, โก หิ นาโถ ปโร สิยา;

      อตฺตนา หิ สุทนฺเตน, นาถํ ลภติ ทุลฺลภํฯ

๑๖๑. อตฺตนา ว กตํ ปาปํ, อตฺตชํ อตฺตสมฺภวํ;

      อภิมตฺถติ ทุมฺเมธํ, วชิรํวมฺหยํ มณึฯ

๑๖๒. ยสฺส อจฺจนฺตทุสฺสีลฺยํ, มาลุวา สาลมิโวตฺถตํ;

      กโรติ โส ตถตฺตานํ, ยถา นํ อิจฺฉตี ทิโสฯ

ธมฺมปทคาถา (๑๑) ชราวคฺโค

     ธมฺมปทคาถาย เอกาทสโม ชราวคฺโค

๑๔๖. โก นุ หาโส กิมานนฺโท, นิจฺจํ ปชฺชลิเต สติ;

      อนฺธกาเรน โอนทฺธา, ปทีปํ น คเวสถฯ

๑๔๗. ปสฺส จิตฺตกตํ พิมฺพํ, อรุกายํ สมุสฺสิตํ;

      อาตุรํ พหุสงฺกปฺปํ, ยสฺส นตฺถิ ธุวณฺฐิติฯ

๑๔๘. ปริชิณฺณมิทํ รูปํ, โรคนิทฺธํ ปภงฺคุณํ;

      ภิชฺชติ ปูติ สนฺเทโห, มรณนฺตํ หิ ชีวิตํฯ

๑๔๙. ยานิมานิ อปตฺถานิ, อลาพูเนว สารเท;

      กาโปตกานิ อฏฺฐีนิ, ตานิ ทิสฺวาน กา รติฯ

๑๕๐. อฏฺฐีนํ นครํ กตํ, มํสโลหิตเลปนํ;

      ยตฺถ ชรา จ มจฺจุ จ, มาโน มกฺโข จ โอหิโตฯ

๑๕๑. ชีรนฺติ เว ราชรถา สุจิตฺตา, อโถ สรีรมฺปิ ชรํ อุเปติ;

      สตญฺจ ธมฺโม น ชรํ อุเปติ, สนฺโต หเว สพฺภิ ปเวทยนฺติฯ

ธมฺมปทคาถา (๑๐) ทณฺฑวคฺโค

     ธมฺมปทคาถาย ทสโม ทณฺฑวคฺโค

๑๒๙. สพฺเพ ตสนฺติ ทณฺฑสฺส, สพฺเพ ภายนฺติ มจฺจุโน;

       อตฺตานํ อุปมํ กตฺวา, น หเนยฺย น ฆาตเยฯ

๑๓๐. สพฺเพ ตสนฺติ ทณฺฑสฺส, สพฺเพสํ ชีวิตํ ปิยํ;

       อตฺตานํ อุปมํ กตฺวา, น หเนยฺย น ฆาตเยฯ

๑๓๑. สุขกามานิ ภูตานิ, โย ทณฺเฑน วิหึสติ;

       อตฺตโน สุขเมสาโน, เปจฺจ โส น ลภเต สุขํฯ

๑๓๒. สุขกามานิ ภูตานิ, โย ทณฺเฑน น หึสติ;

       อตฺตโน สุขเมสาโน, เปจฺจ โส ลภเต สุขํฯ

๑๓๓. มาโวจ ผรุสํ กญฺจิ, วุตฺตา ปฏิวเทยฺยุ ตํ;

       ทุกฺขา หิ สารมฺภกถา, ปฏิทณฺฑา ผุเสยฺยุ ตํฯ

๑๓๔. สเจ เนเรสิ อตฺตานํ, กํโส อุปหโต ยถา;

       เอส ปตฺโตสิ นิพฺพานํ, สารมฺโภ เต น วิชฺชติฯ

ธมฺมปทคาถา (๙) ปาปวคฺโค

      ธมฺมปทคาถาย นวโม ปาปวคฺโค

๑๑๖. อภิตฺถเรถ กลฺยาเณ, ปาปา จิตฺตํ นิวารเย;

      ทนฺธํ หิ กรโต ปุญฺญํ, ปาปสฺมึ รมตี มโนฯ

๑๑๗. ปาปญฺเจ ปุริโส กยิรา, น นํ กยิรา ปุนปฺปุนํ;

       น ตมฺหิ ฉนฺทํ กยิราถ, ทุกฺโข ปาปสฺส อุจฺจโยฯ

๑๑๘. ปุญฺญญฺเจ ปุริโส กยิรา, กยิราเถนํ ปุนปฺปุนํ;

      ตมฺหิ ฉนฺทํ กยิราถ, สุโข ปุญฺญสฺส อุจฺจโยฯ

๑๑๙. ปาโปปิ ปสฺสติ ภทฺรํ, ยาว ปาปํ น ปจฺจติ;

      ยทา จ ปจฺจติ ปาปํ, อถ (ปาโป) ปาปานิ ปสฺสติฯ

๑๒๐. ภทฺโรปิ ปสฺสติ ปาปํ, ยาว ภทฺรํ น ปจฺจติ;

      ยทา จ ปจฺจติ ภทฺรํ, อถ (ภทฺโร) ภทฺรานิ ปสฺสติฯ

๑๒๑. มาวมญฺเญถ ปาปสฺส, น มตฺตํ อาคมิสฺสติ;

      อุทพินฺทุนิปาเตน, อุทกุมฺโภปิ ปูรติ;

      อาปูรติ พาโล ปาปสฺส, โถกํ โถกํปิ อาจินํฯ

ธมฺมปทคาถา (๘) สหสฺสวคฺโค

     ธมฺมปทคาถาย อฏฺฐโม สหสฺสวคฺโค

๑๐๐. สหสฺสมปิ เจ วาจา, อนตฺถปทสญฺหิตา;

      เอกํ อตฺถปทํ เสยฺโย, ยํ สุตฺวา อุปสมฺมติฯ

๑๐๑, สหสฺสมปิ เจ คาถา, อนตฺถปทสญฺหิตา;

      เอกํ คาถาปทํ เสยฺโย, ยํ สุตฺวา อุปสมฺมติฯ

๑๐๒. โย จ คาถาสตํ ภาเส, อนตฺถปทสญฺหิตา;

       เอกํ ธมฺมปทํ เสยฺโย, ยํ สุตฺวา อุปสมฺมติฯ

๑๐๓. โย สหสฺสํ สหสฺเสน, สงฺคาเม มานุเส ชิเน;

       เอกญฺจ เชยฺยมตฺตานํ, ส เว สงฺคามชุตฺตโมฯ

๑๐๔. อตฺตา หเว ชิตํ เสยฺโย, ยา จายํ อิตรา ปชา;

      อตฺตทนฺตสฺส โปสสฺส, นิจฺจํ สญฺญตจาริโน

๑๐๕. เนว เทโว น คนฺธพฺโพ, น มาโร สห พฺรหฺมุนา;

      ชิตํ อปชิตํ กยิรา, ตถารูปสฺส ชนฺตุโนฯ