ปัญหาและเฉลย(วิชาธรรม) นักธรรมชั้นตรี ปี 2549

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันจันทร์ ที่ ๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๙

--------------------

๑. หิริกับโอตตัปปะ ต่างกันอย่างไร ?

ตอบ:

๑. ต่างกันอย่างนี้ หิริ คือ ความละอายใจตนเองที่จะประพฤติชั่ว

ส่วนโอตตัปปะ คือ ความเกรงกลัวผลของความชั่วที่ตนจะได้รับ ฯ

๒. คำว่า พระธรรม ในรัตนะ ๓ คืออะไร ? มีคุณอย่างไร ?

ตอบ:

๒. คือคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ฯ

มีคุณ คือ รักษาผู้ปฏิบัติไม่ให้ตกไปในที่ชั่ว ฯ

๓. โอวาทของพระพุทธเจ้ามีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

ตอบ:

๓. มี ๓ อย่าง คือ

๑. เว้นจากทุจริต คือ ประพฤติชั่วด้วยกาย วาจา ใจ

๒. ประกอบสุจริต คือ ประพฤติชอบด้วยกาย วาจา ใจ

๓. กระทำใจของตนให้หมดจดจากเครื่องเศร้าหมองใจ

มีโลภ โกรธ หลงเป็นต้น ฯ

๔. คนเราจะประพฤติดีหรือประพฤติชั่วมีมูลเหตุมาจากอะไร ?

ตอบ:

๔. คนประพฤติดีมีมูลเหตุมาจากอโลภะ อโทสะ อโมหะ

ส่วนคนประพฤติชั่วมีมูลเหตุมาจากโลภะ โทสะ โมหะ ฯ

๕. ปธานคือความเพียร ๔ มีอะไรบ้าง ? งดเหล้าเข้าพรรษาอนุโลมเข้า
ในปธานข้อไหน ?

ตอบ:

๕. มี

๑. สังวรปธาน เพียรระวังไม่ให้บาปเกิดขึ้นในสันดาน

๒. ปหานปธาน เพียรละบาปที่เกิดขึ้นแล้ว

๓. ภาวนาปธาน เพียรให้กุศลเกิดขึ้นในสันดาน

๔. อนุรักขนาปธาน เพียรรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้วมิให้เสื่อม ฯ

อนุโลมเข้าในปหานปธาน ฯ

๖. อุทธัจจกุกกุจจะ คือความฟุ้งซ่านและรำคาญ จัดเข้าในขันธ์ไหน
ในขันธ์ ๕ ? เพราะเหตุไร ?

ตอบ:

๖. จัดเข้าในสังขารขันธ์ ฯ

เพราะความฟุ้งซ่านและรำคาญ เป็นเจตสิกธรรมที่เกิดขึ้นกับใจ ฯ

๗. อริยทรัพย์ คือทรัพย์เช่นไร ? เมื่อเทียบกับทรัพย์สินมีเงินทอง เป็นต้น
ดีกว่ากันอย่างไร ?

ตอบ:

๗. คือ คุณงามความดีอย่างประเสริฐที่เกิดมีขึ้นในสันดาน มี ศรัทธา ศีล
เป็นต้น ฯ

ดีกว่ากัน เพราะเป็นคุณธรรมเครื่องบำรุงจิตให้อบอุ่น ไม่ต้องกังวล
เดือดร้อน ใครจะแย่งชิงไปไม่ได้ ใช้เท่าใดก็ไม่ต้องกลัวหมดสิ้น
ทั้งสามารถติดตามไปได้ถึงชาติหน้า เป็นที่พึ่งในสัมปรายภพได้ด้วย ฯ

๘. คิหิปฏิบัติ คืออะไร ? หมวดธรรมต่อไปนี้ คือ

๑. อิทธิบาท ๔

๒. สังคหวัตถุ ๔

๓. อธิษฐานธรรม ๔

๔. ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ ๔

๕. ปาริสุทธิศีล ๔

หมวดไหนมีในคิหิปฏิบัติ ?

ตอบ:

๘. คือ หลักปฏิบัติของคฤหัสถ์ ฯ

ข้อ ๒. และข้อ ๔. มีในคิหิปฏิบัติ ฯ

๙. ผู้อยู่ครองเรือนควรมีธรรมของฆราวาสเป็นหลักปฏิบัติจึงจะอยู่เป็นสุข
ธรรมของฆราวาสนั้นมีอะไรบ้าง ?

ตอบ:

๙. มี

๑. สัจจะ สัตย์ซื่อต่อกัน

๒. ทมะ รู้จักข่มจิตของตน

๓. ขันติ อดทน

๔. จาคะ สละให้ปันสิ่งของของตนแก่คนที่ควรให้ปัน ฯ

๑๐. นาย ก เป็นผู้ฉลาดในการเล่นพนันฟุตบอล เขาหวังให้นาย ข ผู้เป็น
เพื่อน มีเงินทองไว้ก่อร่างสร้างตัว จึงชักชวน นาย ข ให้เล่นด้วย นาย ก
จัดเข้าในประเภทมิตรแนะประโยชน์ได้หรือไม่ ? เพราะเหตุไร ?

ตอบ:
๑๐. ไม่ได้ ฯ

เพราะ นาย ก กำลังชักชวนในทางฉิบหาย ผิดลักษณะมิตรแนะ
ประโยชน์ ฯ

**********

Cr. ภาพจาก http://mahamodo.com/modo/