๑๐๗. ลักษณะหญิงงาม

๑๐๗. ลักษณะหญิงงาม

สามา มิคกฺขี ตนุมชฺฌคตฺตา,

สูรู สุเกสี สมทนฺตปนฺตี;

คมฺภีรนาภี ยุวตี สุสีลี,

หีเน กุเล ชาตาปิ วิวาหฺยาฯ

„หญิงที่มีผิวงาม มีตาคมดุจเนื้อทราย 

เอวบางร่างน้อย มีขาเรียวงาม 

มีผมดำเงางาม มีฟันเรียบเสมอ  

มีสะดือเว้าใน ยังวัยสาว และมีกิริยามารยาทงาม

แม้เกิดในตระกูลต่ำ ก็ควรแต่งงานด้วย.“

(โลกนีติ หมวดหญิง คาถาที่ ๑๐๗, ธัมมนีติ ๑๕๗)

..

ศัพท์น่ารู้ :

สามา (ผู้ผิวนิล, ดำขำ, หญิงผิวงาม) สามา+สิ 

มิคกฺขี (ผู้มีนัยตาดุจเนื้อทราย, มีดวงตางาม) มิค (เนื้อทราย)+อกฺขิ (นัยน์ตา) มิคกฺขิ+อี > มิคกฺขี+สิ 

ตนุมชฺฌิมคตฺตา (ผู้มีร่างกายตรงกลางบาง, เอวบางร่างน้อย, ผู้มีหุ่นงาม) ตนุ (ร่างกาย,​ หนัง; บาง, น้อย, ละมุนละม่อม, ละเอียด) + มชฺฌิม (ตรงกลาง, ส่วนกลาง, สะเอว) + คตฺต (ร่างกาย) > รวมเป็น ตนุมชฺฌิมคตฺต+อา ปัจจัย ในอิตถีลิงค์ > ตนุมชฺฌิมคตฺตา+สิ, 

สูรู (ขาอ่อน,​ มีขาเรียวงาม) สูรู+สิ

สุเกสี (ผู้มีผมงาม) สุ+เกสา > สุเกสา+อี ปัจจัยในตัทธิต > สุเกสี+สิ

สมทนฺตปนฺตี (มีแถวฟันเสมอ,​ มีฟันเรียบเสมองาม,​ คนฟันงาม) สม+ทนฺต+ปนฺติ > สมทนฺตปนฺติ+อี ปัจจัยในตัทธิต > สมทนฺตปนฺตี+สิ

คมฺภีรนาภี (มีสะดือเว้า, มีสะดือลึก) คมฺภีร (ลึก, ลึ้งซึ้ง, ลุ่มลึก) + นาภี (สะดือ, ท้อง, ดุมเกวียน, ดุมรถ) > คมฺภีรนาภี+สิ

ยุวตี (วัยเยาว์,​ วัยหนุ่มสาว, หญิงวัยรุ่น) ยุวตี+สิ

สุสีลี (มีศีลอันงาม, มีความประพฤติเรียบร้อย, มีกิริยามารยาทงาม) สุ+สีล > สุสีล+อี > สุสีลี+สิ

หีเน (ที่ต่ำ,​ ที่เลว) หีน+สฺมึ

กุเล (ในตระกูล) กุล+สฺมึ

ชาตาปิ (แม้เกิดแล้ว) ชาตา+อปิ

วิวาหฺยา (สมควรแต่งงาน) วิวาหฺยา+สิ, วิวาห แปลว่า การนำไปวิเศษ,  การแต่งงาน. ส่วนศัพท์นี้ วิวาหฺยา มีความคล้ายกัน แต่ยังมองไม่ออกว่าจะทำตัวสำเร็จรูปอย่างไรดี ฝากท่านผู้รู้ช่วยพิจารณาครับ.

..